Środek przeciwprostokątnej»Zadanie 5
o zadaniu...
- Zadanie pochodzi z artykułu Środek przeciwprostokątnej
- Publikacja w Delcie: sierpień 2017
- Publikacja elektroniczna: 30 lipca 2017
- Artykuł źródłowy w wersji do druku [application/pdf]: (99 KB)
Okrąg wpisany w trójkąt
jest styczny do boków
i
odpowiednio w punktach
i
Punkt
jest środkiem tego okręgu, a punkt
jest symetryczny do punktu
względem punktu
Wykaż, że proste
i
są równoległe.

jest równoramienny, gdyż
jako odcinki stycznych do okręgu. Jego podstawa
jest zatem prostopadła do dwusiecznej
kąta
Jednocześnie
więc z faktu
wynika, że proste
i
również są prostopadłe, co kończy dowód.
i
są styczne do okręgu
odpowiednio w punktach
i
Punkt
jest rzutem prostokątnym punktu
na średnicę
okręgu
Wykaż, że środek odcinka
leży na prostej 

punkt przecięcia prostych
i
a przez
- punkt przecięcia prostych
i
Obydwie proste
i
są prostopadłe do
więc trójkąty
oraz
są podobne i
jest środkiem odcinka 
jest prosty (gdyż
jest średnicą okręgu), stąd także kąt
jest prosty. Odcinki
i
są równe jako styczne do okręgu. Wobec tego punkt
leży na przeciwprostokątnej trójkąta prostokątnego
i zarazem na symetralnej jednej z przyprostokątnych, jest więc środkiem okręgu opisanego na tym trójkącie, czyli także środkiem boku
co kończy dowód.
zachodzą równości:
i
nie przekracza 4.
punktów
że dla każdego
istnieją
o tej własności, że punkt
jest środkiem okręgu opisanego na trójkącie 
będzie sześciokątem foremnym o boku 1, a
będzie środkiem okręgu opisanego na tym sześciokącie. Wówczas
jest środkiem okręgu opisanego na trójkącie
dla
(przyjmujemy
i
).
środek okręgu opisanego na trójkącie
dla
a przez
- dowolną translację o wektor długości większej od
Wówczas, jeżeli
dla
oraz
to zbiór
elementów i spełnia warunki zadania (
oznacza
-krotne złożenie
).
że dla każdych trzech niewspółliniowych punktów
środek okręgu opisanego na trójkącie
również należy do 
istnieje. Spośród wszystkich odcinków o obu końcach w zbiorze
wybierzmy taki, który ma najmniejszą długość i nazwijmy go
Ponieważ zbiór
nie jest zawarty w prostej, więc poza prostą
jest co najmniej jeden punkt zbioru
- spośród wszystkich takich punktów wybierzmy taki punkt
dla którego miara kąta
jest największa.
to
jest najdłuższym bokiem trójkąta
co przeczy wyborowi odcinka
Z kolei jeżeli
to środek
okręgu opisanego na trójkącie
należy do
przy czym
Uzyskana sprzeczność oznacza, że nie istnieje zbiór
o zadanych własnościach.
jest najkrótszym bokiem trójkąta
opisanego na okręgu o środku w punkcie
Na bokach
znajdują się odpowiednio takie punkty
że
Odcinki
i
przecinają się w punkcie
Wykazać, że proste
i
są prostopadłe.
jako dwusieczna kąta między ramionami trójkąta równoramiennego
jest prostopadła do podstawy
Podobnie prosta
jest prostopadła do prostej
Wobec tego punkt
jest ortocentrum trójkąta
a zatem 

zer i jedynek oznaczających kolejno położenie wilka, kozy i kapusty: 0 - na pierwszym brzegu rzeki, 1 - na drugim. W przestrzeni trójki te to współrzędne wierzchołków sześcianu, przy czym wierzchołek
to położenie początkowe dobytku farmera, a
- docelowe.
oznacza, że farmer pozostawił wilka z kozą bez opieki i wiezie kapustę, co skończy się źle dla kozy. Zadanie sprowadza się więc do połączenia punktów
i
wzdłuż dobrych krawędzi, a to już łatwo zrobić na rysunku.
zer i jedynek, które tym razem są wierzchołkami czterowymiarowego hipersześcianu. Po usunięciu złych krawędzi łatwo znaleźć drogę od
do 
i wrócić do punktu wyjścia? (Pojedynczy skok konika to dwa pola w jedną stronę i jedno w kierunku prostopadłym.)
zwinięto w rurkę i sklejono przeciwległe brzegi. Następnie sklejono końce tej rurki, uzyskując torus. Konik szachowy skacze po tym torusie zgodnie ze zwykłymi regułami opisanymi powyżej. Czy może on odwiedzić każde pole dokładnie raz i wrócić do punktu wyjścia?
-wymiarowych, gdzie 
-elementowego zbioru
można opisać ciągiem
zer i jedynek, gdzie 1 na
-tym miejscu oznacza, że
-ty element zbioru
należy do rozważanego podzbioru, a 0 - że nie należy. Wtedy podzbiory
to wierzchołki
-wymiarowego hipersześcianu, przy czym podzbiory różniące się jednym elementem połączone są krawędzią.
większe od
Następnie na kartce zapisano w przypadkowej kolejności cztery liczby, będące wynikami działań
oraz
Czy znając liczby napisane na kartce można jednoznacznie określić, jakie trzy liczby znajdują się na tablicy?
oraz
to
To oznacza, że
; oznaczmy tę liczbę przez
Pozostałe liczby oznaczmy przez
i przyjmijmy (bez straty ogólności, z uwagi na symetrię ról liczb z tablicy), że
Wówczas
są większe od
to

typu
lub
(rysunek) ułożono prostokąt. Wykazać, że liczba wykorzystanych płytek typu
jest parzysta.
został ułożony z pewnej liczby opisanych płytek, to jego powierzchnia jest liczbą podzielną przez
wobec czego co najmniej jeden z wymiarów jest liczbą podzielną przez
Przypuśćmy bez straty ogólności, że 


zawiera parzystą liczbę kolorowych pól (dokładnie dwa), a każda kostka typu
zawiera nieparzystą liczbę kolorowych pól (jedno lub trzy). Ponieważ liczba kolorowych pól w całym prostokącie jest parzysta (jako wielokrotność liczby
), więc łączna liczba kostek zawierających nieparzystą liczbę kolorowych pól musi być parzysta.
został ułożony z pewnej liczby opisanych płytek, to jego powierzchnia jest liczbą podzielną przez
wobec czego co najmniej jeden z wymiarów jest liczbą podzielną przez
Przypuśćmy bez straty ogólności, że 


), jak i w obrębie dowolnej płytki typu
Tymczasem każda z płytek typu
jest zdominowana przez pewien kolor (w stosunku pól
). Wobec tego liczba płytek zdominowanych przez kolor biały musi być równa liczbie płytek zdominowanych przez kolor, a zatem łączna liczba płytek typu
jest parzysta.
są takimi czterema wierzchołkami pewnego prostopadłościanu, że żadne dwa z nich nie są połączone krawędzią. Sfery
o środkach odpowiednio w punktach
są parami styczne. Udowodnić, że istnieje sfera
o środku w punkcie
która jest styczna do sfer 
oraz
gdyż są to pary przekątnych przystających prostokątów.
promień sfery
Jeżeli sfery
są parami styczne, to pewne dwie z nich - bez straty ogólności
i
- są styczne zewnętrznie, czyli
Jeśli
jest styczna zewnętrznie do
i
to
i wystarczy przyjąć
będzie styczna wewnętrznie do pozostałych trzech sfer, gdyż
jest styczna wewnętrznie do
i
to
będzie styczna zewnętrznie do
i
oraz styczna wewnętrznie do 
Niech
będzie takim zbiorem dodatnich liczb całkowitych, że dla każdej pary różnych liczb
zachodzi nierówność
Wykazać, że zbiorze
jest nie więcej niż
liczb. Czy dla każdej liczby
istnieje
-elementowy zbiór
o podanej własności?
Niech
będzie zbiorem odwrotności wszystkich liczb za zbioru
Dowolne dwa elementy zbioru
są więc oddalone o co najmniej
Zatem w każdym spośród
przedziałów
Pozostałe liczby dodatnie tworzą przedział
w którym są jedynie odwrotności liczb naturalnych
To pokazuje, że zbiór
(więc i zbiór
) może liczyć co najwyżej
elementów.
nie istnieje
-elementowy zbiór
o podanej własności. Jak w przypadku ogólnym, zauważamy, że w każdym z przedziałów
może być tylko jeden element zbioru
Dalej, odwrotności liczb naturalnych, leżące w przedziale
rozbijamy na pięć podzbiorów:
więc zawiera co najwyżej jeden element zbioru
No i zostają jeszcze ułamki
Liczność zbioru
(więc i
) nie przekracza
czyli 16.
Niech
będą liczbami, spełniającymi równanie
mogą być czterema różnymi liczbami? Czy mogą być wśród nich trzy różne liczby?
oznacza lewą stronę podanego równania, pomnożoną przez
i niech
oznacza prawą stronę tego równania, pomnożoną przez
Są to wielomiany czterech zmiennych, jednorodne, czwartego stopnia. Skontrolujmy ich wartości, gdy np.
:
dzieli się przez dwumian
Analogicznie (wobec niezmienniczości przy cyklicznym przesunięciu zmiennych) dzieli się przez dwumiany
Stąd wniosek, że dzieli się przez iloczyn tych dwumianów, a iloraz jest pewną stałą. Biorąc dowolne różne liczby
stwierdzamy, że ta stała to 1. Tak więc
nie jest spełnione dla żadnej czwórki różnych liczb
jest zaś spełnione dla wielu czwórek utworzonych z trzech różnych liczb (z jednym powtórzeniem).
Stąd na mocy twierdzenia Pitagorasa długość winorośli to 29 m.
jest wpisany w trójkąt
w którym
i
Okręgi
są styczne do boków
oraz dla każdego
okrąg
jest styczny zewnętrznie do okręgów
i
Wyznacz sumę obwodów wszystkich okręgów 

która z kolei z twierdzenia Pitagorasa ma długość 12. Okrąg o średnicy
ma obwód
zatem szukana suma obwodów wszystkich okręgów to 

o środku
przy czym
Punkt
jest rzutem
na odcinek
punkt
jest rzutem
na
punkt
jest rzutem
na
itd. Wyznacz długość łamanej 

oraz
mają kąty po
gdyż każdy z nich z założenia jest prostokątny i ma kąt
Można wobec tego ułożyć je w sposób przedstawiony na rysunku. Kąt pomiędzy sąsiadującymi teraz odcinkami rozważanej łamanej jest wówczas równy 
przy czym jedna jego przyprostokątna ma długość 1, a suma pozostałych dwóch boków to szukana długość łamanej. Jest ona wobec tego równa
gdyż trójkąt ten jest połową trójkąta równobocznego o boku 2.
Wykaż, że obwód tego czworokąta jest większy od 7.
co z kolei jest większe od 7.
znajdują się punkty
będące wierzchołkami
-kąta foremnego, oznaczone w taki sposób, że długość łuku
mierzonego zgodnie z ruchem wskazówek zegara, jest równa
dla każdego
Niech
i
są przystające (jako podzbiory płaszczyzny).
będzie długością łuku (mierzoną zgodnie z ruchem wskazówek zegara) łączącego
z
tzn. dla każdego 
jest bijekcją zbioru wierzchołków
-kąta i ![|Z ∩ [0,2n −1].](/math/temat/matematyka/geometria/planimetria/zadania/2017/04/30/zm-1530/8x-5a02d8212f68e6296da2e894dc2a3a250bf72f4c-im-66,57,43-FF,FF,FF.gif)
zachodzi równość
jest obrazem
przy obrocie o
wokół środka danego okręgu zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Konkretnie, wykażemy, że dla każdego 
określona jest następująco
wystarczy więc sprawdzić, że dla każdego
liczba
Rzeczywiście, bezpośrednio z definicji funkcji
otrzymujemy, że jeżeli
to
to
dzieli się przez
dla
Pozostaje bezpośrednio sprawdzić, że dla
rozważane zbiory także są przystające (odpowiednia izometria znów jest obrotem o
ale w przeciwną stronę).
istnieje etykietowanie wierzchołków
-kąta foremnego o opisanych własnościach - jest to równoważne zadaniu 2 z I etapu LX OM, którego rozwiązanie można znaleźć na stronie
z zaznaczonymi zbiorami
oraz 



oraz
w taki sposób, aby odcinki
były krawędziami sześcianu oraz ściana
nie zawierała żadnego z boków uzyskanego w przekroju pięciokąta, a krawędź
- żadnego z jego wierzchołków. Niech ponadto
będą punktami przecięcia płaszczyzny przekroju odpowiednio z prostymi 
jest równoległobokiem, co wynika z równoległości przeciwległych ścian sześcianu. Okrąg wpisany w pięciokąt
jest wpisany w ten równoległobok, skąd wniosek, że
jest rombem. Wykażemy, że
jest płaszczyzną symetrii tego rombu; ponieważ jest to także płaszczyzna symetrii wyjściowego sześcianu, więc wyniknie stąd, że punkty
i
są względem niej symetryczne, co zakończy rozwiązanie.
jest rombem, to ma prostopadłe przekątne, a zatem punkty
oraz
są zawarte w płaszczyźnie symetralnej odcinka
Płaszczyzna ta nie pokrywa się z płaszczyzną
(punkt
nie należy do odcinka
), więc przecina się z nią wzdłuż prostej prostopadłej do płaszczyzny
Wobec tego punkty
i
są symetryczne względem płaszczyzny
a to właśnie należało udowodnić.
należy pomalować na czarno albo na biało. Na ile sposobów można uczynić to tak, aby każdy kwadrat
zawierał parzystą liczbę czarnych pól?
sposobów.

będzie liczbą pierwszą postaci
Dowieść, że istnieje liczba całkowita dodatnia
mniejsza od
dla której różnica
jest kwadratem liczby całkowitej dodatniej.
jest sumą dwóch kwadratów (jedno z dobrze znanych twierdzeń Fermata):
; liczby całkowite
muszą być względnie pierwsze. Istnieją wobec tego liczby całkowite
dla których
przy czym
(łatwe uzasadnienie przez algorytm Euklidesa).
ma własności, o które chodzi w zadaniu. Mamy bowiem oszacowanie
oraz równość
W konsekwencji
; jest to niewątpliwie kwadrat liczby całkowitej dodatniej.
zachodzi równość
; natomiast dla liczb pierwszych
zachodzi nierówność
i to była treść naszego zadania; autorem podanego dowodu jest Robert Israel. (Dla liczb złożonych ciąg zachowuje się dość kapryśnie).
będzie wielościanem wypukłym, środkowo-symetrycznym, i niech
będzie ustaloną płaszczyzną, przechodzącą przez środek symetrii. Przekrój wielościanu
płaszczyzną
jest zawarty w kole o promieniu
Udowodnić, że przekrój wielościanu
każdą płaszczyzną, równoległą do
jest zawarty w pewnym kole o promieniu
- lub podać przykład, pokazujący nieprawdziwość takiego stwierdzenia.
). Weźmy jego dwa przeciwległe wierzchołki
(końce przekątnej długości
). Płaszczyzna
przechodząca przez środek
tworzy w przecięciu z sześcianem sześciokąt foremny, którego wierzchołkami są środki niektórych krawędzi sześcianu, leżące w odległości
od środka 
przechodzącą przez trzy wierzchołki (połączone krawędziami np. z punktem
) jest trójkątem foremnym o boku
Najmniejsze koło, zawierające ów trójkąt, ma promień 
są środkami odpowiednio boków
i
czworokąta wypukłego
Udowodnij, że
przy czym równość zachodzi wtedy i tylko wtedy, gdy 

będzie środkiem przekątnej
Wówczas
oraz
Stąd na mocy nierówności trójkąta dla punktów
mamy
przy czym równość zachodzi wtedy i tylko wtedy, gdy
czyli gdy 
i
trójkąta
zbudowano, po jego zewnętrznej stronie, kwadraty
i
Punkty
i
są odpowiednio środkami odcinków
i
Wyznacz możliwe wartości wyrażenia 

będzie środkiem odcinka
Wówczas
oraz
Wobec tego trójkąty
i
są podobne w skali
a więc 