Artykuł źródłowy w wersji do druku [application/pdf]: (56 KB)
Czy wysokości czworościanu muszą przecinać się w jednym punkcie?
Rozwiązanie
W czworościanie z rysunku wysokość (na ścianę ) nie ma wspólnych punktów z wysokością (na ścianę ), tym bardziej nie można więc oczekiwać wspólnego punktu dla wszystkich czterech wysokości.
Artykuł źródłowy w wersji do druku [application/pdf]: (56 KB)
Czy istnieje wielościan wypukły, w którym można tak wybrać ponad połowę jego ścian, aby żadne dwie z wybranych ścian nie miały wspólnej krawędzi?
Rozwiązanie
Taki jedenastościan można uzyskać, obcinając wszystkie wierzchołki graniastosłupa trójkątnego tak, by otrzymać zamiast nich 6 trójkątnych, parami rozłącznych ścian (pozostałych 5 ścian powstaje ze ścian wyjściowego graniastosłupa).
Artykuł źródłowy w wersji do druku [application/pdf]: (56 KB)
Czy każdy wielościan można striangulować, czyli podzielić na czworościany o wierzchołkach w wierzchołkach wyjściowego wielościanu?
Rozwiązanie
Dowolny czworościan, który miałby zawierać dolną podstawę wielościanu z rysunku, musiałby także zawierać któryś z jego górnych wierzchołków. Jednak taki czworościan nie byłby w całości zawarty w tym wielościanie.
Artykuł źródłowy w wersji do druku [application/pdf]: (56 KB)
Czy istnieje taki czworościan, w którym spodek żadnej wysokości nie należy do odpowiadającej jej podstawy?
Rozwiązanie
W czworościanie z rysunku spodek wysokości z wierzchołka to punkt Wysokość z wierzchołka zawarta jest w prostej prostopadłej do płaszczyzny więc spodek tej wysokości to środek przedniej ściany sześcianu. Analogicznie spodkiem wysokości z wierzchołka jest środek kwadratu Przekątna sześcianu jest prostopadła do ściany czworościanu, zatem wysokość z wierzchołka jest równoległa do a co za tym idzie jej spodek również trafia poza odpowiednią podstawę.
Artykuł źródłowy w wersji do druku [application/pdf]: (56 KB)
Czy istnieje taki ostrosłup czworokątny oraz taka płaszczyzna przecinająca wszystkie jego krawędzie boczne, że pole uzyskanego przekroju jest większe od pola podstawy ostrosłupa?
Dana jest liczba całkowita i -kąt foremny. Każdy jego wierzchołek pomalowano na czerwono lub niebiesko, przy czym liczba czerwonych wierzchołków jest równa liczbie niebieskich wierzchołków. Udowodnić, że liczba głównych (przechodzących przez środek symetrii wielokąta) przekątnych o dwóch czerwonych końcach jest równa liczbie głównych przekątnych o dwóch niebieskich końcach.
Rozwiązanie
Niech oznaczają liczbę głównych przekątnych odpowiednio o dwóch końcach czerwonych, o dwóch końcach niebieskich i o końcach w różnych kolorach. Ponieważ każdy wierzchołek jest końcem dokładnie jednej głównej przekątnej, więc mamy czerwonych wierzchołków i niebieskich. Ponieważ liczby te są równe, otrzymujemy
Określmy funkcję dla pewnych liczb rzeczywistych Wiadomo, że zbiór jest zbiorem pustym, odcinkiem lub sumą dwóch odcinków (w zależności od wartości i ). Udowodnić, że za każdym razem łączna długość nie przekracza
Rozwiązanie
Mamy Możemy bez utraty ogólności przyjąć więc, że (zmiana wartości parametrów na oraz przesuwa wykres w poziomie, co nie zmienia zbioru ). Mamy kilka przypadków.
1.
; wtedy
2.
; wtedy jest odcinkiem o długości
3.
; wtedy gdzie Łączna długość tych dwóch odcinków wynosi
Punkt należy do odcinka Punkty i leżą po jednej stronie prostej a punkt po drugiej, przy czym trójkąty są równoboczne o ortocentrach odpowiednio Udowodnić, że trójkąt jest równoboczny.
Rozwiązanie
Niech będzie takim punktem na odcinku że oraz niech będzie takim punktem na odcinku że
Ponieważ więc trójkąt jest równoboczny. Podobnie trójkąt jest równoboczny. Zauważmy, że
Skoro to więc Zatem trójkąty są przystające (cecha bkb). W szczególności
Artykuł źródłowy w wersji do druku [application/pdf]: (99 KB)
Zadanie 686 zaproponował pan Paweł Kubit z Krakowa
Udowodnić, że istnieje nieskończenie wiele liczb naturalnych dla których równanie nie ma rozwiązań w liczbach całkowitych różnych od zera, ale ma rozwiązania w liczbach wymiernych różnych od zera.
Rozwiązanie
Postulowaną własność mają na przykład wszystkie liczby postaci Żadna z nich nie jest sumą dwóch niezerowych kwadratów; przypuśćmy bowiem, że ; liczby nie mogą być obie nieparzyste (bo wówczas (mod 4)); muszą więc być parzyste, co daje przedstawienie liczby w postaci sumy dwóch niezerowych kwadratów. Dalsze zstępowanie prowadzi do konkluzji, że 4 jest sumą dwóch niezerowych kwadratów - a to absurd.
Natomiast niezerowe wymierne rozwiązanie równania łatwo uzyskamy, biorąc dowolną trójkę pitagorejską liczb naturalnych i przyjmując
Artykuł źródłowy w wersji do druku [application/pdf]: (99 KB)
Niech Funkcje spełniają warunki: jest ściśle rosnąca, dla Dowieść, że dla każdej liczby naturalnej
Rozwiązanie
Z podanych warunków wynika od razu, że jest różnowartościowym odwzorowaniem przedziału na cały ten sam przedział. Ma więc funkcję odwrotną; a skoro zatem funkcja jest tą odwrotną do (Łatwo uzasadnić ciągłość obu funkcji - ale ta wiedza nie będzie tu potrzebna).
Dalszy ciąg rozumowania to starogreckie "patrz(!)". Rysunek przedstawia wykres (przykładowej) funkcji leżący w kwadracie którego dwoma bokami są odcinki na poziomej i pionowej osi układu współrzędnych. Ta sama krzywa jest też wykresem funkcji gdy przyjmiemy, że (rozważając ) odkładamy zmienną niezależną na osi pionowej, a zależną na poziomej.
Niech będzie wielokątem powstałym z połączenia prostokątów, których podstawami są odcinki osi poziomej a wysokości wynoszą kolejno Analogicznie tworzymy wielokąt rozważając funkcję i zamieniając role osi współrzędnych.
Wielokąty i są (prawie) rozłączne - mogą mieć wspólne jedynie niektóre wierzchołki. Uzasadnienie: jeśli punkt należy do to znaczy, że dla pewnego zachodzą nierówności ; jeżeli ten sam punkt należy do to dla pewnego mamy ; stąd
Zauważmy wreszcie, że kwadracik o boku mający wierzchołek w punkcie nie ma punktów wspólnych ani z wielokątem ani z Po jego usunięciu z kwadratu pozostaje figura o polu ; figury i są w niej zawarte, ale nie wypełniają jej szczelnie, skoro nie mają wspólnych fragmentów boków (poza wierzchołkami).
Pole wielokąta wynosi ; pole wynosi Suma tych pól jest mniejsza niż Mnożymy uzyskaną nierówność przez i mamy tezę zadania.
(Stała jest optymalna; nierówność staje się bliska równości, gdy wykres funkcji zbliża się do odpowiednio dobranej linii łamanej, utworzonej z odcinków poziomych i pionowych).
Artykuł źródłowy w wersji do druku [application/pdf]: (77 KB)
Na czworokącie który nie jest trapezem, opisano okrąg. Wykaż, że punkty leżą na jednej prostej.
Rozwiązanie
Niech Z Twierdzenia Pascala dla sześciokąta punkt leży na prostej wyznaczonej przez punkty oraz Z kolei z Twierdzenia Pascala dla punkt także leży na prostej wyznaczonej przez punkty oraz
Artykuł źródłowy w wersji do druku [application/pdf]: (77 KB)
Punkty leżą w tej kolejności na łuku okręgu Na odcinkach i wybrano takie punkty odpowiednio i że Wykaż, że wszystkie otrzymane w ten sposób proste (przy ustalonych punktach ) mają punkt wspólny.
Rozwiązanie
Z warunku wynika, że punkt leży na okręgu Z Twierdzenia Pascala dla sześciokąta uzyskujemy współliniowość punktów oraz niezależnego od i punktu co kończy dowód.
Artykuł źródłowy w wersji do druku [application/pdf]: (77 KB)
Dany jest trójkąt w którym i takie punkty i w jego wnętrzu, że oraz Udowodnij, że punkty są współliniowe.
Rozwiązanie
Oznaczmy oraz Z równoramienności trójkąta oraz danych równości kątów wynika, że Ponieważ oba punkty leżą po tej samej stronie prostej oznacza to, że punkty leżą na jednym okręgu.
Artykuł źródłowy w wersji do druku [application/pdf]: (77 KB)
Okrąg jest styczny do okręgu opisanego na trójkącie w punkcie a do boków i odpowiednio w punktach i Wykaż, że środek okręgu wpisanego w trójkąt jest środkiem odcinka
Wskazówka
Niech proste przecinają okrąg odpowiednio w drugich punktach i Warto rozważyć Twierdzenia Pascala dla sześciokąta
Niech
będzie pewnym wielościanem. Udowodnić, że istnieje stała
dodatnia
o następującej własności: jeśli pewnych
kul
o sumie objętości
pokrywa wszystkie ściany (czyli każdy
punkt każdej ściany
należy do co najmniej jednej z nich),
to
Rozwiązanie
Załóżmy, że
kul o promieniach
spełnia
podaną własność (pokrywa wszystkie ściany
). Wówczas
gdzie
to pole powierzchni bocznej
Ponadto
Stosując nierówność Höldera do ciągów
i wag
otrzymujemy
Dane są liczby dodatnie
Rozważmy trójkąty prostokątne
o kącie prostym przy wierzchołku
dla których
Niech
będzie punktem na
dla którego
Znaleźć długość boku
dla
której kąt
jest maksymalny.
Rozwiązanie
Obliczając pole trójkąta
na dwa sposoby, mamy
skąd
przy czym równość zachodzi wtedy i tylko wtedy, gdy
Kąt
jest ostry, więc ma maksymalną wartość,
gdy
ma minimalną wartość, którą wyznaczyliśmy powyżej.
Zatem kąt
jest maksymalny dla
Czy, mając do dyspozycji cztery kolory, można pokolorować każdą
liczbę rzeczywistą nieujemną na jeden z nich tak, aby żadne liczby
spełniające zależność
nie były tego samego
koloru?
Rozwiązanie
Odp. Tak! Liczbę
kolorujemy na kolor o numerze
Załóżmy, że
dla pewnych liczb
nieujemnych
i przyjmijmy, że
Załóżmy,
że
i
mają ten sam kolor. Niech
czyli
dla pewnej liczby całkowitej
Wówczas
dla pewnej liczby całkowitej
Zatem
więc
Ponieważ
więc liczba
ma w opisanym przez nas
kolorowaniu inny kolor niż liczby
i
Dany jest kwadrat
Na jednym z jego boków, na zewnątrz,
zbudowano trzy sąsiadujące kolejno kwadraty
Udowodnić,
że odcinki łączące odpowiednio środki kwadratów
oraz
są prostopadłe.
Rozwiązanie
Przyjmijmy, że bok kwadratu
ma długość
a kwadratów
– odpowiednio
(stąd
).
Niech środek układu współrzędnych będzie ustawiony w środku
kwadratu
a osie niech będą równoległe do jego boków (jak na
rysunku). Oznaczmy środek kwadratu
przez
dla
Mamy
więc
Podobnie,
skoro
oraz
to otrzymujemy
Stąd w oczywisty sposób
dostajemy
Zauważmy, że wykazaliśmy nawet więcej. Z rozwiązania wynika również,
że
Proste
są styczne do okręgu
w punktach
i przecinają
się w punkcie
Punkt
jest środkiem odcinka
Wykazać, że punkty
są symetryczne względem okręgu
Rozwiązanie
Skoro prosta
jest prostopadła do
to jako bloki z definicji
można przyjąć okręgi o średnicach
i
gdyż są
prostopadłe do
i przechodzą przez
Oczywiście, sama
prosta
też się do tego celu nadaje.
Okręgi
i
przecinają się w punktach
i
Prosta
jest styczna do tych okręgów w punktach odpowiednio
i
Punkt
jest środkiem odcinka
Wykazać,
że punkty
są współliniowe.
Rozwiązanie
Niech
będzie okręgiem o średnicy
Okręgi
są
do niego prostopadłe, a zatem punkty
są symetryczne względem
Stąd już wynika, że są współliniowe z punktem
jako
środkiem tego okręgu – prosta poprowadzona z
do punktu
jest prostopadła do
więc musi przechodzić przez punkt
Okręgi
i
przecinają się w punktach
i
Prosta
jest styczna do tych okręgów w punktach odpowiednio
i
Punkt
jest symetryczny do punktu
względem prostej
Okrąg
jest opisany na trójkącie
Proste
i
styczne do
w punktach
odpowiednio
i
przecinają się w punkcie
Wykazać,
że punkty
są współliniowe.
Rozwiązanie
Przeprowadźmy symetrię względem dowolnego okręgu o środku
w
; obraz każdej z figur oznaczmy przez dodanie znaku prim. Na
podstawie własności 1 możemy zauważyć, że figury z zadania
zamieniły się rolami: okręgi
i
przecinają się w punktach
i
prosta
jest styczna do tych okręgów w punktach
okrąg
jest opisany na trójkącie
proste
i
są styczne do
w punktach
oraz
przecinają się w punkcie
Dzięki własności 3 wiemy, że punkt
jest symetryczny do punktu
względem okręgu
co na mocy zadania 1 oznacza, że jest
środkiem odcinka
W ten sposób otrzymaliśmy konfigurację
z zadania 2, a zatem punkty
są współliniowe. Obrazem prostej
jest prosta
co kończy rozwiązanie.