Przeskocz do treści

Delta mi!

Jak to działa?

O podatku Belki

Jerzy Zabczyk

o artykule ...

  • Publikacja w Delcie: styczeń 2012
  • Publikacja elektroniczna: 01-01-2012
  • Autor: Jerzy Zabczyk
    Afiliacja: Instytut Matematyczny PAN, Warszawa
  • Wersja do druku [application/pdf]: (39 KB)

Osoby osiągające dochody muszą płacić podatki. Podatki od pensji są najczęściej obliczane i odprowadzane przez instytucje, w których pracujemy. Podatki od dochodów uzyskiwanych na kontach bankowych są odprowadzane, w wysokości 19%, przez banki. Jest to tak zwany podatek Belki.

Przy obliczaniu tego podatku dwukrotnie dokonuje się zaokrąglenia: przy obliczaniu dochodu (podstawy opodatkowania) i przy obliczaniu samego podatku. Bankowcy zauważyli, że jeżeli dochód nie przekracza kwoty math zł, to kwota podatku jest równa math Mianowicie, kwota math po pierwszym zaokrągleniu zamienia się na 2, a math tej kwoty to math i drugie zaokrąglenie daje math W związku z tym niektóre banki zaproponowały lokaty na math  dni z oprocentowaniem math w skali rocznej, dla których dochody są naliczane każdego dnia. Powstaje więc pytanie:

Jaka jest maksymalna kwota math którą można ulokować na koncie, by bank nie odprowadził od niej żadnego podatku?

Dochody każdego dnia są obliczane zgodnie z procentem składanym math spełniającym równanie

display-math

gdzie math  to liczba dni w roku. Maksymalna lokata math dana jest równaniem

display-math(1)

Przedostatniego dnia kwota do opodatkowania wynosi math  a dochód od niej jest równy math  Stąd wzór.

Do uzyskania konkretnych informacji, jakie kwoty wchodzą tu w grę i jak duży może być nieopodatkowany dochód, proponujemy rozwiązanie kilku zadań.

Zadanie 1. Udowodnić, że

display-math

gdzie math to logarytm liczony przy podstawie math
Wskazówka. Jeżeli math to math

Aby oszacować błąd, który powstaje w obliczeniach przy zamianie math na math  warto rozwiązać

Zadanie 2. Dla math

display-math

Wskazówka. Pochodna math  funkcji math  math wynosi math  math

Na przykład, gdy math to błąd popełniany przy zamianie liczby math na liczbę math jest mniejszy niż math Zamieniając w równaniu (1) math na math  otrzymujemy, że od lokat w wysokości

display-math(2)

nie będzie się płacić podatku. Jest to lokata „bezpieczna”, nieznacznie różniąca się od lokaty maksymalnej. Wzór (2) łatwo wykorzystać do obliczeń. Banki proponują 3- lub 4-miesięczne lokaty unikające podatku Belki i wygodnie jest wprowadzić do wzoru (3) liczbę math  mierzącą część roku, na którą lokata jest zakładana. Możemy wtedy wyeliminować math ze wzoru (2).

Zadanie 3. Wykazać, że

display-math(3)

Zadanie 4. Obliczyć, że jeśli

1)
math (lokata na 3 miesiące) przy oprocentowaniu math to (w przybliżeniu) math
2)
math (lokata na 4 miesiące) i  math to (w przybliżeniu) math

Zadanie 5. Wykazać, że dochód z maksymalnej lokaty math wynosi: math i nieznacznie przekracza liczbę

display-math

Zadanie 6 (Kontynuacja Zadania 4). Obliczyć, że w przypadku 1) math  a w przypadku 2) math

Gdyby podatek od dochodu odprowadzała osoba wykupująca lokatę, to po okresie odpowiednio math lub math miesięcy musiałaby odprowadzić odpowiednio 42 lub 58 złotych. Ponieważ w trakcie trwania lokaty nie mogłaby ona pobrać zgromadzonych środków, więc, z jej perspektywy, wzbogaca się ona dopiero po 3 lub, odpowiednio, po 4 miesiącach. Zabieg omijania podatku Belki rodzi więc istotne problemy prawne i moralne i nie wszystkie banki zdecydowały się, by antybelkowe lokaty oferować. Omijanie podatku trwa już kilka lat. Zaokrąglanie kwot do pełnych złotówek w górę lub zaniechanie zaokrągleń zlikwidowałoby tę możliwość.

Na zakończenie zauważamy, że gdyby bank naliczał odsetki nie każdego dnia, ale co godzinę, to we wzorze (3) liczbę math  należałoby zamienić na math  i „bezpieczna” wysokość lokaty wzrosłaby 24-krotnie, podobnie jak wysokość nieopodatkowanego dochodu.
Gdy math  to i  math