Artykuł źródłowy w wersji do druku [application/pdf]: (346 KB)
Okrąg o środku wpisany w trójkąt jest styczny do odcinków i w punktach odpowiednio i Punkt leży na prostej przy czym Dowieść, że prosta przechodzi przez środek odcinka
Wskazówka
Rozważmy romb którego przekątna leży na prostej Punkt leży na odcinku a ponadto więc czworokąt jest równoległobokiem. Z tego wynika, że środek odcinka pokrywa się ze środkiem rombu
Artykuł źródłowy w wersji do druku [application/pdf]: (346 KB)
Punkt leży wewnątrz trójkąta Punkty są rzutami prostokątnymi punktu na proste odpowiednio Punkty są ortocentrami trójkątów odpowiednio Dowieść, że trójkąty i są przystające.
Wskazówka
Czworokąty i są równoległobokami, gdyż mają po dwie pary boków równoległych, więc czworokąt też jest równoległobokiem. Z tego wynika, że Analogicznie i
Artykuł źródłowy w wersji do druku [application/pdf]: (346 KB)
Na boku trójkąta wybrano punkt Punkt jest środkiem odcinka Odcinki i przecinają się w punkcie Punkt jest środkiem odcinka natomiast punkt leży na odcinku i spełnia równość Dowieść, że prosta jest równoległa do prostej
Wskazówka
Narysujmy równoległobok Czworokąt też jest równoległobokiem, czyli Na koniec
Artykuł źródłowy w wersji do druku [application/pdf]: (346 KB)
Niech będzie krótszym łukiem okręgu Na łuku wybieramy punkt różny od i Punkt leży na prostej i spełnia równość Punkt leży na prostej i spełnia warunek Wreszcie punkt jest środkiem odcinka i przez oznaczamy prostą Dowieść, że wszystkie otrzymane w ten sposób proste (dla różnych punktów ) mają punkt wspólny.
Wskazówka
Rozważmy równoległobok Jest oczywiste, że prosta przechodzi przez punkt Okrąg opisany na trójkącie przechodzi przez punkty i ponadto więc prosta jest styczna do okręgu analogicznie prosta Położenie punktu nie zależy zatem od wyboru punktu
Artykuł źródłowy w wersji do druku [application/pdf]: (346 KB)
Dowieść, że wielokąt wypukły można rozciąć na skończoną liczbę równoległoboków wtedy i tylko wtedy, gdy ma on środek symetrii.
Wskazówka
Jeżeli można dokonać podziału, to rozważając wszystkie równoległoboki mające jeden z boków równoległy do ustalonego boku wielokąta, dojdziemy do wniosku, że ten wielokąt ma bok równoległy do ustalonego, o tej samej długości. Jest tak dla każdego boku, a wielokąt jest wypukły, więc ma on środek symetrii.
W drugą stronę, niech będzie jednym z boków wielokąta środkowosymetrycznego Przez oznaczmy wielokąt przesunięty o wektor Wówczas wielokąt łatwo rozciąć na równoległoboki, a wielokąt ma środek symetrii i o dwa boki mniej niż wielokąt
Artykuł źródłowy w wersji do druku [application/pdf]: (479 KB)
Na przyprostokątnej trójkąta prostokątnego został dowolnie wybrany punkt Symetralna odcinka przecina przeciwprostokątną w punkcie Punkt jest symetryczny do względem środka odcinka Punkt jest rzutem prostokątnym punktu na prostą Udowodnić, że leży na dwusiecznej kąta
Rozwiązanie
Trójkąty i są równoramienne. Przyjmijmy oznaczenia: ; zatem Środek odcinka leży bliżej punktu niż punktu wobec czego punkt leży między i ; w takim razie Rachunek kątów w trójkącie pokazuje, że
Ponieważ trójkąt jest równoramienny, więc Uzyskujemy równość z której wynika, że czworokąt ma okrąg opisany. Skoro punkt jest środkiem łuku tego okręgu; a to znaczy, że półprosta połowi kąt To teza zadania.
Artykuł źródłowy w wersji do druku [application/pdf]: (365 KB)
Dany jest wielokąt wypukły o parzystej liczbie boków. Każdy bok wielokąta ma długość 2 lub 3, przy czym liczba boków każdej z tych długości jest parzysta. Dowieść, że istnieją dwa wierzchołki wielokąta, które dzielą jego obwód na dwie części, z których każda zawiera taką samą liczbę odcinków długości 2 i taką samą liczbę odcinków długości 3.
Artykuł źródłowy w wersji do druku [application/pdf]: (365 KB)
Dany jest wielokąt wypukły o parzystej liczbie boków. Każdy bok wielokąta ma długość 2 lub 3, przy czym liczba boków każdej z tych długości jest parzysta. Dowieść, że istnieją dwa wierzchołki wielokąta, które dzielą jego obwód na dwie części jednakowej długości.
Rozwiązanie
Niech liczba boków wielokąta będzie równa a jego wierzchołkami będą kolejno Dla niech
gdzie dla Innymi słowy, jest różnicą długości części, na które dzielą obwód wielokąta punkty oraz Ponieważ
(gdzie jest obwodem danego wielokąta), to jest liczbą parzystą. Ponadto mamy
Zachodzi także równość Stąd wynika, że ciąg liczb
składa się z liczb parzystych, a jego kolejne wyrazy różnią się nie więcej niż o 2. Zatem istnieje takie że czyli punkty oraz dzielą obwód danego wielokąta na dwie części o jednakowej długości.
Prostokąt nazwiemy parzystym, jeśli każdy z jego wymiarów jest parzystą liczbą całkowitą. Kwadrat gdzie jest liczbą nieparzystą, podzielono na części, z których każda jest parzystym prostokątem lub kwadratem Znaleźć najmniejszą możliwą liczbę kwadratów uzyskanych w takim podziale.
Rozwiązanie
Odpowiedź:
Podzielmy dany kwadrat na kwadratów jednostkowych, zwanych dalej polami, i wyróżnijmy pola znajdujące się na przecięciach wierszy i kolumn o parzystych numerach. Takich pól jest
Zauważmy, że każdy parzysty prostokąt o wymiarach a więc o polu zawiera dokładnie wyróżnionych pól. Wobec tego łączne pole części podziału będących parzystymi prostokątami jest równe co najwyżej Łączne pole kwadratów jednostkowych jest zatem równe co najmniej skąd wniosek, że jest co najmniej tyle takich kwadratów.
Wystarczy zauważyć, że podział, w którym otrzymujemy kwadratów jednostkowych, jest możliwy - wystarczy wyciąć kwadrat o boku a pozostałą część podzielić na kwadraty jednostkowe.
Pewne przekątnych -kąta foremnego przecina się w jednym punkcie, który nie jest wierzchołkiem tego wielokąta. Wykazać, że jest jego środkiem.
Rozwiązanie
Rozważmy dowolną spośród danych przekątnych. Ponieważ pozostałych przekątnych ją przecina, więc po obu stronach rozważanej przekątnej znajduje się po wierzchołków wielokąta. Stąd wniosek, że ta przekątna łączy przeciwległe wierzchołki -kąta foremnego, więc przechodzi przez jego środek.
Artykuł źródłowy w wersji do druku [application/pdf]: (390 KB)
Dany jest trójkąt wpisany w okrąg Okrąg jest styczny do odcinków i oraz do okręgu w punkcie Okrąg zaś jest dopisany do trójkąta i styczny do boku w punkcie Wykazać, że
Rozwiązanie
Rozważmy przekształcenie będące złożeniem inwersji o środku i promieniu z symetrią względem dwusiecznej kąta Przekształcenie to zamienia półproste i oraz prostą z okręgiem W takim razie okrąg przejdzie na okrąg styczny do prostej i półprostych i czyli na okrąg Stąd wniosek, że obrazem punktu jest punkt Półprosta przejdzie więc na półprostą a skoro inwersja zachowuje kąty, to
Artykuł źródłowy w wersji do druku [application/pdf]: (390 KB)
Punkt jest środkiem okręgu wpisanego w trójkąt zaś jest okręgiem opisanym na tym trójkącie. Okrąg styczny do odcinków jest styczny do okręgu w punkcie a jest środkiem tego łuku okręgu na którym leży punkt Wykazać, że punkty są współliniowe.
Rozwiązanie
Jeśli to punkty i pokrywają się i punkty leżą na dwusiecznej Dalej zakładamy, że Wówczas punkty i są różne, zaś proste i nie są równoległe. Rozważmy złożenie inwersji o środku i promieniu z symetrią względem dwusiecznej kąta Przekształcenie to zamienia półproste i oraz prostą z okręgiem Tak jak w poprzednim zadaniu uzasadniamy, że obrazem okręgu jest okrąg dopisany do trójkąta styczny do boku w punkcie który jest obrazem punktu w tym przekształceniu. Ponieważ jest dwusieczną kąta zewnętrznego przy wierzchołku trójkąta to proste i są prostopadłe. W takim razie obrazem punktu jest punkt przecięcia prostej (która jest swoim własnym obrazem) z prostą (która jest obrazem okręgu ). Niech będzie obrazem punktu Wtedy z definicji inwersji mamy
czyli
Z powyższego i z równości (bo inwersja zachowuje kąty) otrzymujemy, że trójkąty i są podobne. W takim razie Ponieważ to mamy
skąd
Zatem jest dwusieczną kąta zewnętrznego przy wierzchołku trójkąta więc jest środkiem okręgu dopisanego do trójkąta W takim razie co wraz z równością (bo ) oznacza, że punkty i leżą na jednym okręgu. To zaś jest równoważne z tym, że punkty są współliniowe.
Artykuł źródłowy w wersji do druku [application/pdf]: (390 KB)
Okrąg o środku jest wpisany w trójkąt Okrąg styczny do okręgu opisanego na trójkącie jest styczny do odcinków i odpowiednio w punktach i Wykazać, że punkt leży na odcinku
Rozwiązanie
Niech to połowa obwodu trójkąta to miara kąta zaś to promień okręgu wpisanego w trójkąt Inwersja o środku i promieniu złożona z symetrią względem dwusiecznej kąta przeprowadza okrąg na okrąg dopisany do trójkąta styczny do boku w punkcie a punkty i odpowiednio na punkty i Ponieważ i to
co wraz z równością prowadzi do wniosku, że Z drugiej strony z definicji inwersji mamy
zatem
Przyjmijmy teraz, że prosta przechodząca przez i prostopadła do prostej przecina boki i odpowiednio w punktach i Skoro to odległość punktu od prostej jest równa skąd wniosek, że czyli Analogicznie uzasadnimy, że więc punkt leży na odcinku
Artykuł źródłowy w wersji do druku [application/pdf]: (390 KB)
Trójkąt różnoboczny jest wpisany w okrąg Punkty są środkami łuków niezawierających pozostałych wierzchołków trójkąta. Punkty są symetryczne do punktów odpowiednio względem boków Wykazać, że punkty oraz ortocentrum trójkąta leżą na jednym okręgu.
Rozwiązanie
Niech i będą spodkami wysokości trójkąta poprowadzonymi odpowiednio z wierzchołków Ponieważ na czworokątach i można opisać okręgi, to
Rozważmy inwersję o środku i promieniu złożoną z symetrią środkową względem punktu Obrazami punktów są zatem punkty Ponieważ
to punkty leżą na jednym okręgu, który w rozważanym przekształceniu przechodzi na prostą Obrazem punktu jest punkt przecięcia prostych i Analogicznie stwierdzamy, że w tym przekształceniu punkt przechodzi na punkt przecięcia prostych i a punkt przechodzi na punkt przecięcia prostych i
Wystarczy udowodnić, że punkty leżą na jednej prostej. Stosując twierdzenie Menelausa dla trójkąta widzimy, że wystarczy wykazać, że
(*)
Wykorzystując wzór na odległość obrazów inwersyjnych, otrzymujemy
Uwzględniając równość widzimy, że
Analogicznie uzasadniamy, że
Mnożąc te trzy równości stronami, dostajemy co kończy rozwiązanie.
Artykuł źródłowy w wersji do druku [application/pdf]: (390 KB)
Okrąg wpisany w trójkąt jest styczny do boku w punkcie Okrąg jest styczny do półprostych i oraz jest styczny zewnętrznie w punkcie do okręgu opisanego na trójkącie Wykazać, że
Artykuł źródłowy w wersji do druku [application/pdf]: (390 KB)
Trapez o podstawach i jest wpisany w okrąg Okrąg jest styczny do odcinków i oraz jest styczny wewnętrznie do okręgu w punkcie Okrąg wpisany w trójkąt jest styczny do odcinka w punkcie Dowieść, że punkty leżą na jednej prostej.
Artykuł źródłowy w wersji do druku [application/pdf]: (390 KB)
Dany jest trójkąt ostrokątny w którym Punkty i są odpowiednio środkami boków i a punkt jest spodkiem wysokości opuszczonej z wierzchołka Okrąg przechodzący przez punkty i jest styczny do okręgu opisanego na trójkącie w punkcie różnym od Udowodnić, że środek ciężkości trójkąta leży na prostej
Artykuł źródłowy w wersji do druku [application/pdf]: (390 KB)
Okrąg jest styczny do boków i trójkąta oraz do okręgu opisanego na tym trójkącie w punkcie Okrąg jest styczny do półprostych i oraz jest styczny zewnętrznie do okręgu opisanego na trójkącie w punkcie Wykazać, że
Artykuł źródłowy w wersji do druku [application/pdf]: (390 KB)
Trójkąt jest wpisany w okrąg Prosta jest równoległa do prostej i przecina odcinki i odpowiednio w punktach i a okrąg w punktach i (gdzie leży między punktami i ). Okrąg jest styczny do odcinków i oraz do okręgu ; okrąg jest styczny do odcinków i oraz do okręgu Wyznaczyć miejsce geometryczne punktów przecięcia wspólnych stycznych wewnętrznych okręgów i przy zmieniającym się położeniu prostej
Punkt leży wewnątrz trójkąta ostrokątnego i nie jest środkiem okręgu opisanego na tym trójkącie. Udowodnić, że wśród odcinków i znajdują się odcinek krótszy oraz odcinek dłuższy od promienia okręgu
Rozwiązanie
Skorzystamy z następującego lematu: jeśli punkt leży wewnątrz trójkąta i to Aby go udowodnić, zauważmy najpierw, że nie leży na co najmniej jednym z odcinków Bez straty ogólności przyjmijmy, że jest to Niech będzie punktem przecięcia prostych i Wtedy z nierówności trójkąta:
Przejdźmy do rozwiązania zadania. Niech będzie środkiem okręgu a będzie promieniem tego okręgu. Punkt leży w co najmniej jednym z trójkątów ; bez straty ogólności przyjmijmy, że jest to trójkąt Podobnie, leży w którymś z trójkątów ; przyjmijmy, że jest to trójkąt Zgodnie z lematem zachodzi ; i analogicznie: Zatem któryś z odcinków jest mniejszy od i któryś z odcinków jest większy od
Artykuł źródłowy w wersji do druku [application/pdf]: (342 KB)
W trójkącie wysokość poprowadzona z wierzchołka ma długość Punkty i to (odpowiednio) środki boków i Okrąg przechodzący przez punkty i styczny do prostej przecina prostą ponownie w punkcie Wyznaczyć największą liczbę dla której (przy każdej takiej konfiguracji) odcinek ma długość nie mniejszą niż
Rozwiązanie
Niech będzie środkiem boku W okręgu kąt wpisany oparty na cięciwie przystaje do kąta między tą cięciwą a styczną w punkcie : W połączeniu z oczywistą równością daje to podobieństwo trójkątów i więc i proporcję Przy oznaczeniach uzyskana proporcja pokazuje, że Oznaczając dalej dostajemy ciąg zależności
W tym szacowaniu równość zostaje osiągnięta, gdy oraz Nierówność zachodzi więc dla wartości której powiększyć już nie można.
Artykuł źródłowy w wersji do druku [application/pdf]: (379 KB)
Wykazać, że dla równoległoboku zachodzi równość
Wskazówka
Niech będzie punktem przecięcia przekątnych równoległoboku. Wyznaczyć z twierdzenia cosinusów dla trójkąta , podobnie trzy pozostałe kwadraty długości boków.
Artykuł źródłowy w wersji do druku [application/pdf]: (379 KB)
Ustalmy półproste i mające wspólny początek które zostały podane w kolejności antyzegarowej. Prosta przecina je odpowiednio w punktach i Dowieść, że wartość wyrażenia nie zależy od wyboru prostej (niezmienniczość dwustosunku).
Wskazówka
Niech będzie odległością punktu od prostej Oznaczmy przez kąty pomiędzy półprostymi odpowiednio i i i Wówczas obliczając na dwa sposoby pole trójkąta otrzymamy
Artykuł źródłowy w wersji do druku [application/pdf]: (379 KB)
Dany jest prostokąt Punkty i leżą odpowiednio na odcinkach i przy czym trójkąt jest równoboczny. Dowieść, że suma pól trójkątów i jest równa polu trójkąta
Wskazówka
Przy standardowych oznaczeniach, jeśli to Niech Zadanie sprowadza się do wykazania równości
Artykuł źródłowy w wersji do druku [application/pdf]: (379 KB)
Czworokąt wpisany jest w okrąg. Na tym okręgu leży punkt Udowodnić, że iloczyn odległości punktu od prostych i jest równy iloczynowi odległości punktu od prostych i
Wskazówka
Przy standardowych oznaczeniach wysokość trójkąta opuszczona z wierzchołka ma długość Odległości punktu od prostych i są odpowiednio wysokościami trójkątów
Artykuł źródłowy w wersji do druku [application/pdf]: (379 KB)
W pięciokącie wypukłym zachodzą następujące równości:
Wyznaczyć miary kątów tego pięciokąta.
Wskazówka
Przyjmijmy oznaczenia oraz Z równości otrzymamy po przekształceniach
analogicznie
Te równości prowadzą do wniosku, że pewne dwie z liczb są równe, a dzięki założeniu o wypukłości pięciokąta mamy Dalszą część rozwiązania stanowią proste rachunki na kątach.
Artykuł źródłowy w wersji do druku [application/pdf]: (379 KB)
W trókjącie wpisanym w okrąg o środku kąt przy wierzchołku jest rozwarty oraz zachodzi równość Odcinki i przecinają się w punkcie Dwusieczne kątów i przecinają odcinek w punktach odpowiednio i Dowieść, że punkt jest środkiem odcinka
Wskazówka
Przyjmijmy standardowe oznaczenia dla trójkąta Z twierdzenia o dwusiecznej zastosowanego dla trójkąta otrzymujemy Miary kątów trójkąta wynoszą odpowiednio więc z twierdzenia sinusów
Po uproszczeniu i zastosowaniu równości (treść zadania + twierdzenie sinusów), otrzymamy