Przeskocz do treści

Delta mi!

Deltoid

Odbicia ortocentrum

Joanna Jaszuńska

o artykule ...

  • Publikacja w Delcie: wrzesień 2012
  • Publikacja elektroniczna: 03-09-2012
  • Wersja do druku [application/pdf]: (86 KB)

Ortocentrum trójkąta to punkt przecięcia jego wysokości. Przyjmijmy oznaczenia jak na rysunkach 1 i 2 oraz założenie, że trójkąt math jest ostrokątny.

obrazek

Rys. 1 math  to punkty przecięcia wysokości trójkąta z okręgiem math

Rys. 1 math  to punkty przecięcia wysokości trójkąta z okręgiem math

Twierdzenie (*). Punkty math  są obrazami ortocentrum trójkąta math  w symetriach względem prostych odpowiednio math

Dowód. Trójkąty math  i  math  są prostokątne o wspólnym kącie przy wierzchołku math więc math  Jednocześnie math  jako kąty wpisane oparte na tym samym łuku. Stąd math  więc trójkąty prostokątne math  i  math  o wspólnym boku math  są przystające. Wobec tego math  Analogicznie math oraz math  co kończy dowód.


obrazek

Rys. 2 math  to okręgi opisane odpowiednio na trójkątach math

Rys. 2 math  to okręgi opisane odpowiednio na trójkątach math

Zadanie 1. Udowodnij twierdzenie math dla trójkąta math  niekoniecznie ostrokątnego.

Zadanie 2. Dany jest okrąg math punkt math  na nim i punkt math  wewnątrz niego. Wpisz w okrąg math  taki trójkąt o wierzchołku math  żeby punkt math  był jego ortocentrum.

Zadanie 3. Wykaż, że trójkąty math  i  math  są podobne.

Zadanie 4. Wykaż, że math  są dwusiecznymi kątów trójkąta math

Zadanie 5. Udowodnij, że okręgi math  są przystające (Rys. 2).

Zadanie 6. Wykaż, że trójkąt math  przystaje do trójkąta math  punkt math  jest jego ortocentrum oraz punkt math  jest środkiem opisanego na nim okręgu (Rys. 2).

Zadanie 7. Udowodnij, że math  jest jedynym punktem wewnątrz trójkąta math  którego obrazy w symetriach względem prostych math  leżą na okręgu math

Zadanie 8. Wykaż, że środki okręgów dopisanych do trójkąta i punkty symetryczne do środka okręgu wpisanego w ten trójkąt względem jego wierzchołków leżą na jednym okręgu.

Zadanie 9. Wykaż, że math  oraz że math

Zadanie 10. Udowodnij, że obrazy symetryczne ortocentrum względem środków boków trójkąta leżą na okręgu math Jak punkty te są położone względem math  i  math

Zadanie 11. Dany jest okrąg math i punkt math  wewnątrz niego. Wyznacz zbiór środków boków takich trójkątów wpisanych w okrąg math że punkt math  jest ich ortocentrum.

Zadanie 12. Oznaczmy przez math i  math  odpowiednio punkty przecięcia prostych math  z  math  oraz math  z  math  Wykaż, że istnieje okrąg styczny do prostych math

Rozwiązania niektórych zadań

Rozwiązanie (2). Punkt przecięcia prostej math  z okręgiem to math  Na mocy math symetralna odcinka math  przecina okrąg math w szukanych punktach math i  math

Rozwiązanie (4). Na mocy math mamy math  więc math  jako kąty wpisane oparte na równych łukach math  i  math  Wobec tego math  jest dwusieczną kąta math  Dowód dla math i  math  przebiega analogicznie.

Rozwiązanie (5). Okręgi math  i  math  są przystające, jako opisane na symetrycznych trójkątach math  i  math  Analogicznie okręgi math  i  math  przystają do math

Rozwiązanie (7). Aby obraz punktu math w symetrii względem math  leżał na okręgu math  punkt math musi leżeć na obrazie okręgu math  w tej symetrii, czyli na okręgu math  Musi też leżeć na math  i  math  a jedynym wspólnym punktem tych trzech okręgów jest math

obrazek

Rys. 3

Rys. 3

Rozwiązanie (8). Oznaczmy środki okręgów dopisanych przez math (Rys. 3). Wtedy math  oraz math jako dwusieczne kątów przyległych. Stąd punkt math jest ortocentrum trójkąta math  Punkty symetryczne do math względem wierzchołków wyjściowego trójkąta są odbiciami ortocentrum math trójkąta math  w jego bokach, więc na mocy math leżą na okręgu opisanym na trójkącie math

Wskazówka (9). Trójkąty podobne lub potęga punktów math  i  math względem okręgu math

Wskazówka (11). Jest to obraz okręgu math w jednokładności o środku math  i skali math

Wskazówka (12). Środkiem szukanego okręgu jest punkt math

Które z udowodnionych faktów pozostają prawdziwe dla trójkąta math  niekoniecznie ostrokątnego? Które sformułowania wymagają modyfikacji i jakich?