Przeskocz do treści

Delta mi!

Co to jest?

Pierścień

Joachim Jelisiejew

o artykule ...

  • Publikacja w Delcie: kwiecień 2019
  • Publikacja elektroniczna: 31 marca 2019
  • Autor: Joachim Jelisiejew
    Afiliacja: doktorant, Wydział Matematyki, Informatyki i Mechaniki, Uniwersytet Warszawski
  • Wersja do druku [application/pdf]: (357 KB)

Jednym z fundamentalnych pojęciem algebraicznych są pierścienie. Zostały one wprowadzone pod koniec XIX wieku z nadzieją na pomoc w udowodnieniu Wielkiego Twierdzenia Fermata. Jak wiadomo, zostało to uczynione dopiero w 1995 roku, więc przez długi czas nadzieja ta była płonna...

obrazek

Modelowym przykładem pierścienia jest zbiór liczb całkowitych |Z. Formalnie, pierścień przemienny R to zbiór z działaniami dodawania, odejmowania i mnożenia, przy czym spełnione są naturalne własności: |R z dodawaniem i odejmowaniem jest grupą, jest rozdzielność mnożenia względem dodawania, a mnożenie jest łączne i przemienne i posiada jedynkę.

Inne przykłady pierścieni przemiennych to |Q lub R z naturalnymi działaniami. Przykład z innej półki: jeśli X jest przestrzenią metryczną (patrz artykuł o przestrzeniach metrycznych z tego numeru Delty) lub ogólniej przestrzenią topologiczną, to zbiór ,R) |C(X wszystkich ciągłych funkcji z |X do |R jest pierścieniem przemiennym.

Ideał w pierścieniu przemiennym | A jest to podgrupa | I⊂ A taka, że |a⋅i ∈I dla wszystkich a ∈ A oraz i |∈ I. Ten warunek gwarantuje, że w zbiorze A/I da się sensownie mnożyć; tzn. że A/I | jest pierścieniem przemiennym. W tym sensie ideał odpowiada podgrupie normalnej. Ideał | I⊊ A jest maksymalny, jeśli nie istnieje ideał | J⊊ A taki, że | I ⊊J. Każde |A posiada przynajmniej dwa ideały: A | oraz {0}. | Mówimy, że A jest ciałem, jeśli nie posiada żadnych innych ideałów, np. Q, R są ciałami, lecz |Z nie jest ciałem.

Jeśli X jest przestrzenią topologiczną i , |x∈ X to podzbiór

,R) f(x)=0} 𝔪x = { f ∈C(X

jest ideałem maksymalnym. Co więcej, jeśli X jest zwartą przestrzenią (dla przestrzeni metrycznej zwartość oznacza, że każdy ciąg zawiera podciąg zbieżny), są to jedyne ideały maksymalne w ,R). C(X Zatem jeśli ktoś roztargniony zgubi swoją ulubioną przestrzeń topologiczną , X ale będzie pamiętać, jaki jest pierścień |B funkcji ciągłych na tej przestrzeni, to może zrekonstruować . |X Mianowicie, punktami |X będą ideały maksymalne w B, a zbiory domknięte to zbiory ideałów maksymalnych postaci |V(E) = {𝔪 𝔪 ⊃ E}, gdzie |E⊂ B jest podzbiorem.

W latach pięćdziesiątych Alexandre Grothendieck zaproponował, by tę operację "odzyskiwania" X z B przeprowadzać dla dowolnego pierścienia B; niekoniecznie pochodzącego od . X Doprowadziło to do powstania teorii schematów, która ostatecznie miała wielki udział m.in. w dowodzie Wielkiego Twierdzenia Fermata. Po stu latach pierścienie miały swój rewanż!