Mandaty z urny

W Polsce i w wielu krajach wybory do parlamentu są proporcjonalne. Oznacza to, że liczba mandatów przypadających na jeden głos powinna być taka sama dla każdej partii. Gdy w państwie XY oddano 15 głosów na partię A, 7 na partię B i 1 na partię C i do obsadzenia były 23 mandaty – ich przydział jest niezwykle prosty. Gdyby jednak do podziału było 15 mandatów, powstaje problem: partia A powinna dostać $\text{[math]}$ mandatu, partia B uzyskać $\text{[math]}$ mandatu, partia C otrzymać $\text{[math]}$ mandatu.

W rzeczywistych wyborach nigdy nie zdarza się, aby liczba mandatów, uzyskana z proporcjonalnego przydziału, była liczbą całkowitą. Komisja wyborcza jest zobowiązana jednak przydzielić całkowitą liczbę mandatów. W wyborach 2007 roku w Polsce oddano na partie, które przekroczyły próg 5%, $\text{[math]}$ głosów. Partia PSL, która zdobyła $\text{[math]}$ głosów, otrzymała 31 mandatów zamiast proporcjonalnie $\text{[math]}$ Dlaczego?

W wyborach do Sejmu podziałem mandatów rządzi system D’Hondta. Liczby głosów oddanych na każdą partię dzieli się przez kolejne liczby naturalne $\text{[math]}$ i mandaty przydziela się według wielkości uzyskanych ilorazów, aż do ich wyczerpania.

Pełna treść artykułu dostępna jest w formacie pdf.