Zadania z matematyki - IV 2020»Zadanie 1635
o zadaniu...
- Zadanie pochodzi z artykułu Zadania z matematyki - IV 2020
- Publikacja w Delcie: kwiecień 2020
- Publikacja elektroniczna: 31 sierpnia 2020
Prostokąt nazwiemy parzystym, jeśli każdy z jego wymiarów jest parzystą liczbą całkowitą. Kwadrat
gdzie
jest liczbą nieparzystą, podzielono na części, z których każda jest parzystym prostokątem lub kwadratem
Znaleźć najmniejszą możliwą liczbę kwadratów
uzyskanych w takim podziale.

na
kwadratów jednostkowych, zwanych dalej polami, i wyróżnijmy pola znajdujące się na przecięciach wierszy i kolumn o parzystych numerach. Takich pól jest 
a więc o polu
zawiera dokładnie
wyróżnionych pól. Wobec tego łączne pole części podziału będących parzystymi prostokątami jest równe co najwyżej
Łączne pole kwadratów jednostkowych jest zatem równe co najmniej
skąd wniosek, że jest co najmniej tyle takich kwadratów.
kwadratów jednostkowych, jest możliwy - wystarczy wyciąć kwadrat o boku
a pozostałą część podzielić na kwadraty jednostkowe.
-kąta foremnego oznaczono przez
niekoniecznie w tej kolejności. Udowodnić, że łamana zamknięta
zawiera parę odcinków równoległych.
oraz oznaczmy przez
resztę przyporządkowaną wierzchołkowi 
wtedy i tylko wtedy, gdy
Przypuśćmy nie wprost, że liczby
dają parami różne reszty przy dzieleniu przez
Wówczas ich suma daje resztę

przekątnych
-kąta foremnego przecina się w jednym punkcie, który nie jest wierzchołkiem tego wielokąta. Wykazać, że jest jego środkiem.
przekątnych. Ponieważ pozostałych
przekątnych ją przecina, więc po obu stronach rozważanej przekątnej znajduje się po
wierzchołków wielokąta. Stąd wniosek, że ta przekątna łączy przeciwległe wierzchołki
-kąta foremnego, więc przechodzi przez jego środek.
określamy funkcję
wzorem
dla której
i że
; zatem liczba
może być uważana za pewną średnią liczb 
między średnimi: harmoniczną, geometryczną i arytmetyczną liczb 
jest ciągła i rosnąca, a jej granice przy końcach dziedziny
wynoszą 0 oraz
Zatem liczba
dla której
jest jednoznacznie określona. Wykażemy, że
(gdzie
); stąd też wyniknie, że
leży pomiędzy
i
Wobec ścisłej monotoniczności funkcji
wystarczy dowieść, że 
dla
; jest to funkcja rosnąca. Skoro
zatem
stwierdzamy, że funkcja
jest wklęsła w przedziale
Jeżeli więc liczby
leżą w tym przedziale, to
Jeśli zaś np.
rozważamy dwa podprzypadki (pamiętając, że
):
Otrzymane oszacowanie
pokazuje (zgodnie ze wzorem (1)), że 
; do tego użyjemy funkcji
bowiem
zachodzi nierówność
czyli
równoważna (przez logarytmowanie) nierówności
; tę ostatnią nierówność sprawdzamy bez trudu, przenosząc wszystko na jedną stronę i ponownie różniczkując. Zatem istotnie
dla
; stąd
dla
Ponieważ bez straty ogólności można przyjąć, że
ze wzoru (2) wnosimy, że
To kończy rozwiązanie.
będzie dowolną dodatnią liczbą nieparzystą. Spójrzmy na ciąg
, zaś podwójna strzałka
oznacza wielokrotne dodanie lub odjęcie dwójki, przebiegające monotonicznie przez wszystkie liczby tej samej parzystości, co liczby połączone tą podwójną strzałką. Na przykład dla
mamy ciąg
strzałka
czyli
jest "pusta"). W tak określonym ciągu występują wszystkie liczby naturalne z przedziału
każda jednorazowo.
wzorem rekurencyjnym
i zastosować podaną konstrukcję w każdym z przedziałów ![[an,an+1].](/math/temat/matematyka/teoria_liczb/zadania/2020/03/31/zm-k44-799/3x-e1232ec1a01b8b6c5574063abc2b7eaab9e77fab-im-66,57,43-FF,FF,FF.gif)
występuje dokładnie raz. Udowodnić, że żadna z tych liczb nie jest dzielnikiem innej.
i
spośród danych w zadaniu. Mamy
Jeśli
to niech
Wówczas
Teraz trzeba zauważyć, że liczby
i
dają resztę 1 z dzielenia przez 9, co wymusza 
nie występuje żadna z cyfr 1, 2, 9. Udowodnić, że w zapisie dziesiętnym liczby
występuje co najmniej jedna z tych cyfr.
-cyfrowa. Możemy zapisać
Wystarczy teraz wykazać, że jeśli liczba
ma tyle samo cyfr co
to jej pierwszą cyfrą jest 9, a jeśli ma o jedną cyfrę więcej, to jej pierwszą cyfrą jest 1 lub 2.
jest dziewięć cyfr, każda inna. Wiedząc to, bez obliczania
wyznaczyć cyfrę, która w tej liczbie nie występuje.
jest brakującą cyfrą, to suma cyfr liczby
wynosi
Zauważmy, że liczba
daje resztę 1 z dzielenia przez 9, więc liczba
daje resztę 5 z dzielenia przez 9. Wystarczy porównać obie reszty.
nie jest kwadratem liczby całkowitej dla żadnego naturalnego 
daje taką samą resztę z dzielenia przez 9, co
czyli 2, 3, 5 lub 8.
i
zachodzi nierówność 
i
otrzymamy
które spełniają równość 
Wobec tego dla
zachodzą nierówności
mamy 
dla całkowitych dodatnich 

dla których osiągane są skrajne wartości.
-cyfrową
o pierwszej cyfrze
Iloczyn cyfr liczby
nie przekracza
natomiast
Taka liczba nie istnieje.
liczby
i
mają taką samą pierwszą cyfrę. Wykazać, że tą cyfrą jest 3.
będzie pierwszą cyfrą
i
Zapiszmy
oraz
Mnożąc te dwie nierówności, otrzymamy
z czego wnioskujemy, że
i w konsekwencji 
dla których 
zachodzi tylko dla skończenie wielu
Wtedy istnieje takie
że dla wszystkich
mamy
Stąd dla wszystkich
zachodzi nierówność
gdzie
jest pewną stałą. Z drugiej strony,
więc liczba
ma co najwyżej
cyfr.
wpisany w okrąg
Okrąg
jest styczny do odcinków
i
oraz do okręgu
w punkcie
Okrąg
zaś jest dopisany do trójkąta
i styczny do boku
w punkcie
Wykazać, że 

i promieniu
z symetrią względem dwusiecznej kąta
Przekształcenie to zamienia półproste
i
oraz prostą
z okręgiem
W takim razie okrąg
przejdzie na okrąg styczny do prostej
i półprostych
i
czyli na okrąg
Stąd wniosek, że obrazem punktu
jest punkt
Półprosta
przejdzie więc na półprostą
a skoro inwersja zachowuje kąty, to 
jest środkiem okręgu wpisanego w trójkąt
zaś
jest okręgiem opisanym na tym trójkącie. Okrąg
styczny do odcinków
jest styczny do okręgu
w punkcie
a
jest środkiem tego łuku
okręgu
na którym leży punkt
Wykazać, że punkty
są współliniowe.
to punkty
i
pokrywają się i punkty
leżą na dwusiecznej
Dalej zakładamy, że
Wówczas punkty
i
są różne, zaś proste
i
nie są równoległe. Rozważmy złożenie inwersji o środku
i promieniu
z symetrią względem dwusiecznej kąta
Przekształcenie to zamienia półproste
i
oraz prostą
z okręgiem
Tak jak w poprzednim zadaniu uzasadniamy, że obrazem okręgu
jest okrąg dopisany do trójkąta
styczny do boku
w punkcie
który jest obrazem punktu
w tym przekształceniu. Ponieważ
jest dwusieczną kąta zewnętrznego przy wierzchołku
trójkąta
to proste
i
są prostopadłe. W takim razie obrazem punktu
jest punkt
przecięcia prostej
(która jest swoim własnym obrazem) z prostą
(która jest obrazem okręgu
). Niech
będzie obrazem punktu
Wtedy z definicji inwersji mamy

(bo inwersja zachowuje kąty) otrzymujemy, że trójkąty
i
są podobne. W takim razie
Ponieważ
to mamy

jest dwusieczną kąta zewnętrznego przy wierzchołku
trójkąta
więc
jest środkiem okręgu dopisanego do trójkąta
W takim razie
co wraz z równością
(bo
) oznacza, że punkty
i
leżą na jednym okręgu. To zaś jest równoważne z tym, że punkty
są współliniowe.
jest wpisany w trójkąt
Okrąg
styczny do okręgu opisanego na trójkącie
jest styczny do odcinków
i
odpowiednio w punktach
i
Wykazać, że punkt
leży na odcinku 

to połowa obwodu trójkąta
to miara kąta
zaś
to promień okręgu wpisanego w trójkąt
Inwersja o środku
i promieniu
złożona z symetrią względem dwusiecznej kąta
przeprowadza okrąg
na okrąg dopisany do trójkąta
styczny do boku
w punkcie
a punkty
i
odpowiednio na punkty
i
Ponieważ
i
to
prowadzi do wniosku, że
Z drugiej strony z definicji inwersji mamy


i prostopadła do prostej
przecina boki
i
odpowiednio w punktach
i
Skoro
to odległość punktu
od prostej
jest równa
skąd wniosek, że
czyli
Analogicznie uzasadnimy, że
więc punkt
leży na odcinku 
jest wpisany w okrąg
Punkty
są środkami łuków
niezawierających pozostałych wierzchołków trójkąta. Punkty
są symetryczne do punktów
odpowiednio względem boków
Wykazać, że punkty
oraz ortocentrum trójkąta
leżą na jednym okręgu.
i
będą spodkami wysokości trójkąta
poprowadzonymi odpowiednio z wierzchołków
Ponieważ na czworokątach
i
można opisać okręgi, to

i promieniu
złożoną z symetrią środkową względem punktu
Obrazami punktów
są zatem punkty
Ponieważ
leżą na jednym okręgu, który w rozważanym przekształceniu przechodzi na prostą
Obrazem punktu
jest punkt
przecięcia prostych
i
Analogicznie stwierdzamy, że w tym przekształceniu punkt
przechodzi na punkt
przecięcia prostych
i
a punkt
przechodzi na punkt
przecięcia prostych
i 
leżą na jednej prostej. Stosując twierdzenie Menelausa dla trójkąta
widzimy, że wystarczy wykazać, że

widzimy, że

co kończy rozwiązanie.