Artykuł źródłowy w wersji do druku [application/pdf]: (99 KB)
Niech Funkcje spełniają warunki: jest ściśle rosnąca, dla Dowieść, że dla każdej liczby naturalnej
Rozwiązanie
Z podanych warunków wynika od razu, że jest różnowartościowym odwzorowaniem przedziału na cały ten sam przedział. Ma więc funkcję odwrotną; a skoro zatem funkcja jest tą odwrotną do (Łatwo uzasadnić ciągłość obu funkcji - ale ta wiedza nie będzie tu potrzebna).
Dalszy ciąg rozumowania to starogreckie "patrz(!)". Rysunek przedstawia wykres (przykładowej) funkcji leżący w kwadracie którego dwoma bokami są odcinki na poziomej i pionowej osi układu współrzędnych. Ta sama krzywa jest też wykresem funkcji gdy przyjmiemy, że (rozważając ) odkładamy zmienną niezależną na osi pionowej, a zależną na poziomej.
Niech będzie wielokątem powstałym z połączenia prostokątów, których podstawami są odcinki osi poziomej a wysokości wynoszą kolejno Analogicznie tworzymy wielokąt rozważając funkcję i zamieniając role osi współrzędnych.
Wielokąty i są (prawie) rozłączne - mogą mieć wspólne jedynie niektóre wierzchołki. Uzasadnienie: jeśli punkt należy do to znaczy, że dla pewnego zachodzą nierówności ; jeżeli ten sam punkt należy do to dla pewnego mamy ; stąd
Zauważmy wreszcie, że kwadracik o boku mający wierzchołek w punkcie nie ma punktów wspólnych ani z wielokątem ani z Po jego usunięciu z kwadratu pozostaje figura o polu ; figury i są w niej zawarte, ale nie wypełniają jej szczelnie, skoro nie mają wspólnych fragmentów boków (poza wierzchołkami).
Pole wielokąta wynosi ; pole wynosi Suma tych pól jest mniejsza niż Mnożymy uzyskaną nierówność przez i mamy tezę zadania.
(Stała jest optymalna; nierówność staje się bliska równości, gdy wykres funkcji zbliża się do odpowiednio dobranej linii łamanej, utworzonej z odcinków poziomych i pionowych).
Artykuł źródłowy w wersji do druku [application/pdf]: (77 KB)
Na czworokącie który nie jest trapezem, opisano okrąg. Wykaż, że punkty leżą na jednej prostej.
Rozwiązanie
Niech Z Twierdzenia Pascala dla sześciokąta punkt leży na prostej wyznaczonej przez punkty oraz Z kolei z Twierdzenia Pascala dla punkt także leży na prostej wyznaczonej przez punkty oraz
Artykuł źródłowy w wersji do druku [application/pdf]: (77 KB)
Punkty leżą w tej kolejności na łuku okręgu Na odcinkach i wybrano takie punkty odpowiednio i że Wykaż, że wszystkie otrzymane w ten sposób proste (przy ustalonych punktach ) mają punkt wspólny.
Rozwiązanie
Z warunku wynika, że punkt leży na okręgu Z Twierdzenia Pascala dla sześciokąta uzyskujemy współliniowość punktów oraz niezależnego od i punktu co kończy dowód.
Artykuł źródłowy w wersji do druku [application/pdf]: (77 KB)
Dany jest trójkąt w którym i takie punkty i w jego wnętrzu, że oraz Udowodnij, że punkty są współliniowe.
Rozwiązanie
Oznaczmy oraz Z równoramienności trójkąta oraz danych równości kątów wynika, że Ponieważ oba punkty leżą po tej samej stronie prostej oznacza to, że punkty leżą na jednym okręgu.
Artykuł źródłowy w wersji do druku [application/pdf]: (77 KB)
Okrąg jest styczny do okręgu opisanego na trójkącie w punkcie a do boków i odpowiednio w punktach i Wykaż, że środek okręgu wpisanego w trójkąt jest środkiem odcinka
Wskazówka
Niech proste przecinają okrąg odpowiednio w drugich punktach i Warto rozważyć Twierdzenia Pascala dla sześciokąta
Niech
będzie pewnym wielościanem. Udowodnić, że istnieje stała
dodatnia
o następującej własności: jeśli pewnych
kul
o sumie objętości
pokrywa wszystkie ściany (czyli każdy
punkt każdej ściany
należy do co najmniej jednej z nich),
to
Rozwiązanie
Załóżmy, że
kul o promieniach
spełnia
podaną własność (pokrywa wszystkie ściany
). Wówczas
gdzie
to pole powierzchni bocznej
Ponadto
Stosując nierówność Höldera do ciągów
i wag
otrzymujemy
Dane są liczby dodatnie
Rozważmy trójkąty prostokątne
o kącie prostym przy wierzchołku
dla których
Niech
będzie punktem na
dla którego
Znaleźć długość boku
dla
której kąt
jest maksymalny.
Rozwiązanie
Obliczając pole trójkąta
na dwa sposoby, mamy
skąd
przy czym równość zachodzi wtedy i tylko wtedy, gdy
Kąt
jest ostry, więc ma maksymalną wartość,
gdy
ma minimalną wartość, którą wyznaczyliśmy powyżej.
Zatem kąt
jest maksymalny dla
Czy, mając do dyspozycji cztery kolory, można pokolorować każdą
liczbę rzeczywistą nieujemną na jeden z nich tak, aby żadne liczby
spełniające zależność
nie były tego samego
koloru?
Rozwiązanie
Odp. Tak! Liczbę
kolorujemy na kolor o numerze
Załóżmy, że
dla pewnych liczb
nieujemnych
i przyjmijmy, że
Załóżmy,
że
i
mają ten sam kolor. Niech
czyli
dla pewnej liczby całkowitej
Wówczas
dla pewnej liczby całkowitej
Zatem
więc
Ponieważ
więc liczba
ma w opisanym przez nas
kolorowaniu inny kolor niż liczby
i
Dany jest kwadrat
Na jednym z jego boków, na zewnątrz,
zbudowano trzy sąsiadujące kolejno kwadraty
Udowodnić,
że odcinki łączące odpowiednio środki kwadratów
oraz
są prostopadłe.
Rozwiązanie
Przyjmijmy, że bok kwadratu
ma długość
a kwadratów
– odpowiednio
(stąd
).
Niech środek układu współrzędnych będzie ustawiony w środku
kwadratu
a osie niech będą równoległe do jego boków (jak na
rysunku). Oznaczmy środek kwadratu
przez
dla
Mamy
więc
Podobnie,
skoro
oraz
to otrzymujemy
Stąd w oczywisty sposób
dostajemy
Zauważmy, że wykazaliśmy nawet więcej. Z rozwiązania wynika również,
że
Proste
są styczne do okręgu
w punktach
i przecinają
się w punkcie
Punkt
jest środkiem odcinka
Wykazać, że punkty
są symetryczne względem okręgu
Rozwiązanie
Skoro prosta
jest prostopadła do
to jako bloki z definicji
można przyjąć okręgi o średnicach
i
gdyż są
prostopadłe do
i przechodzą przez
Oczywiście, sama
prosta
też się do tego celu nadaje.
Okręgi
i
przecinają się w punktach
i
Prosta
jest styczna do tych okręgów w punktach odpowiednio
i
Punkt
jest środkiem odcinka
Wykazać,
że punkty
są współliniowe.
Rozwiązanie
Niech
będzie okręgiem o średnicy
Okręgi
są
do niego prostopadłe, a zatem punkty
są symetryczne względem
Stąd już wynika, że są współliniowe z punktem
jako
środkiem tego okręgu – prosta poprowadzona z
do punktu
jest prostopadła do
więc musi przechodzić przez punkt
Okręgi
i
przecinają się w punktach
i
Prosta
jest styczna do tych okręgów w punktach odpowiednio
i
Punkt
jest symetryczny do punktu
względem prostej
Okrąg
jest opisany na trójkącie
Proste
i
styczne do
w punktach
odpowiednio
i
przecinają się w punkcie
Wykazać,
że punkty
są współliniowe.
Rozwiązanie
Przeprowadźmy symetrię względem dowolnego okręgu o środku
w
; obraz każdej z figur oznaczmy przez dodanie znaku prim. Na
podstawie własności 1 możemy zauważyć, że figury z zadania
zamieniły się rolami: okręgi
i
przecinają się w punktach
i
prosta
jest styczna do tych okręgów w punktach
okrąg
jest opisany na trójkącie
proste
i
są styczne do
w punktach
oraz
przecinają się w punkcie
Dzięki własności 3 wiemy, że punkt
jest symetryczny do punktu
względem okręgu
co na mocy zadania 1 oznacza, że jest
środkiem odcinka
W ten sposób otrzymaliśmy konfigurację
z zadania 2, a zatem punkty
są współliniowe. Obrazem prostej
jest prosta
co kończy rozwiązanie.
Czy można pokolorować każdą nieujemną liczbę rzeczywistą na czarno
lub biało tak, aby żadne trzy różne liczby
spełniające
nie były tego samego koloru? Czy można pokolorować
w taki sposób zbiór liczb całkowitych nieujemnych?
Rozwiązanie
Pokażemy, że nie istnieje żądane kolorowanie liczb całkowitych, więc
w szczególności nie da się pokolorować liczb rzeczywistych. (Jest to bardzo
szczególny przypadek twierdzenia van der Waerdena o kolorowaniu.)
Załóżmy, że pokolorowaliśmy liczby całkowite nieujemne i liczba
jest
biała. Jedna z liczb
też musi być biała. Nazwijmy
ją
Wówczas liczby
i
muszą być czarne.
Zatem ich średnia
musi być biała. Dostaliśmy więc trzy białe
liczby
co daje sprzeczność.
Udowodnić, że jedynym rozwiązaniem równania
w zbiorze
liczb całkowitych jest
Rozwiązanie
Będziemy korzystać z obserwacji, że kwadrat liczby parzystej przy dzieleniu
przez
może dać tylko resztę 0 lub
a kwadrat liczby
nieparzystej – resztę
lub
Załóżmy, że trójka
jest niezerowym rozwiązaniem.
Oczywiście,
musi być parzyste, powiedzmy
Wtedy
Możemy bez utraty ogólności założyć, że
Ponieważ
jest parzyste, to
mamy dwa przypadki:
1.
są parzyste; wtedy
musi być nieparzyste (inaczej
byłoby co najmniej 2).
Mamy
lub
oraz
lub
Wtedy jednak liczby
nie mogą spełniać równania
2.
są nieparzyste; wtedy
lub
lub
oraz
lub
Nietrudno
sprawdzić, że ponownie liczby
nie mogą spełniać
równania
W trójkącie prostokątnym
o przeciwprostokątnej
punkt
jest spodkiem wysokości opuszczonej
z wierzchołka
Wyznaczyć stosunek
jeśli
wiadomo, że okrąg o środku
i promieniu
oraz
okrąg o środku
i tym samym promieniu przecinają się
w punkcie
na przyprostokątnej
Rozwiązanie
Przyjmijmy, że
i oznaczmy punkt przecięcia
odcinków
i
przez
Niech
będzie
rzutem prostokątnym punktu
na odcinek
Zauważmy, że
W takim razie trójkąt
jest równoramienny, oznaczmy
Z twierdzenia Pitagorasa mamy