Przeskocz do treści

Delta mi!

Ciepło, zimno

Piotr Zalewski

o artykule ...

  • Publikacja w Delcie: czerwiec 2005
  • Publikacja elektroniczna: 24 sierpnia 2017
  • Wersja do druku [application/pdf]: (79 KB)
obrazek

NASA/ESA/CNRS

Gwiazda HD 209458 oraz okrążająca ją planeta - wizja artysty

NASA/ESA/CNRS

Gwiazda HD 209458 oraz okrążająca ją planeta - wizja artysty

Tę zabawę znają wszyscy. Słyszymy "ciepło", gdy zbliżamy się do poszukiwanego przedmiotu, i "zimno", gdy od celu się oddalamy. Czasami jednak lepiej pójść w "zimną" stronę.

Tak jest w przypadku poszukiwania pozasłonecznych planet. Odkryto już ponad sto takich obiektów, ale żadnego z nich jeszcze nie widziano bezpośrednio. Do niedawna.

Trudno się temu dziwić. Światło gwiazdy oślepia. Chyba że zacząć się przyglądać w takim zakresie długości fal, w którym gwiazda nie świeci tak mocno, za to sama planeta świeci. Takim zakresem jest światło podczerwone, które, niestety, nie dociera do powierzchni Ziemi, zatrzymywane przez atmosferę.

Od niedawna krąży wokół nas Spitzer Space Telescope, czyli największy teleskop dla zakresu podczerwonego, jaki kiedykolwiek wysłano w przestrzeń kosmiczną. Teleskop mierzy fale w zakresie od 3 do 180 mikronów (światło widzialne to zakres dziesiątych części mikrona).

W tym zakresie gwiazdy już tak nie dominują nad planetami, o ile te ostatnie są jednak duże i gorące, czyli orbitują blisko swojego słońca.

I właśnie dwie takie planety udało się zaobserwować [1] dwóm niezależnym zespołom badawczym. Oczywiście, planety były odkryte wcześniej, ale nie bezpośrednio. Mają one wdzięczne nazwy: HD 209458b i TrES-1. Odkryto charakterystyczne zachowanie krzywej blasku: pociemnienie w czasie tranzytu planety, pojaśnienie, gdy planeta i jej słońce są widoczne, oraz poziom pośredni, gdy planety nie widać.

Są to planety typu "gorący Jowisz". Mają temperatury około 1000 stopni Celsjusza. To w końcu widać je dlatego, że są ciepłe czy że zimne?


Do czytania
[1]
Mark Peplow, Light from alien planets confirmed, Nature z 7 kwietnia 2005