Dwusieczne»Zadanie 5
o zadaniu...
- Zadanie pochodzi z artykułu Dwusieczne
- Publikacja w Delcie: kwiecień 2016
- Publikacja elektroniczna: 30 marca 2016
- Artykuł źródłowy w wersji do druku [application/pdf]: (84 KB)
Wyznacz środek ciężkości obwodu trójkąta (czyli trójkątnej drucianej ramki).
punkty
i
są spodkami dwusiecznych kątów wewnętrznych przy wierzchołkach
i
Punkt
jest spodkiem dwusiecznej zewnętrznej kąta przy wierzchołku
Wykaż, że punkty
są współliniowe.
wpisany jest okrąg o promieniu
Proste styczne do okręgu i równoległe do boków trójkąta odcinają od niego trzy trójkąty. Wykaż, że suma promieni okręgów wpisanych w te trzy trójkąty jest równa 

oznaczają odpowiednio promienie okręgów wpisanych w trójkąty
i
a
- obwody tych trójkątów. Ponadto niech
oznacza obwód trójkąta 
oraz punktów
) otrzymujemy
wynika, że dla
zachodzi równość
i
leżą odpowiednio na bokach
i
trójkąta
przy czym
oraz
Odcinki
i
przecinają się w punkcie
W jakim stosunku punkt
dzieli odcinek 
będzie takim punktem na odcinku
że proste
i
są równoległe. Wówczas z twierdzenia Talesa otrzymujemy
w którym boki
i
nie są równoległe. Rozważamy okrąg, przechodzący przez punkty
i
styczny do prostej
w punkcie
oraz okrąg, przechodzący przez punkty
i
styczny do prostej
w punkcie
Zakładamy, że punkty
i
leżą na odcinkach
i
oraz że wspólna cięciwa tych okręgów przechodzi przez środek odcinka
Udowodnić, że proste
i
są równoległe.
przecięcia prostych
i
leży na półprostych
i
oraz że prosta
przecina okręgi
i
odpowiednio w punktach
i
(różnych od
). Wspólna cięciwa tych okręgów - nazwijmy ją
- przechodzi przez środek
odcinka
Z równości
oraz
wnosimy, że
a stąd 
oraz
Prawe strony tych równości są równe, więc lewe też. Oznaczając odległości punktów
od punktu
kolejno literami
przepisujemy uzyskaną zależność w postaci
Po wymnożeniu i uwzględnieniu równości
otrzymujemy związek
Tak więc
wynika stąd, że
To zaś oznacza, że proste
i
są równoległe.
Na mocy
jest to przesunięcie. Ponieważ
to wektor przesunięcia jest zerowy, czyli
Zatem na mocy
trójkąt
jest równoboczny.
i trójkąt
Niech
itd. Udowodnij, że jeżeli
to trójkąt
jest równoboczny.
Na mocy
jest to przesunięcie. Z treści zadania wynika, że
stąd wektor przesunięcia jest zerowy, czyli
Wobec tego na mocy
trójkąt
ma kąty równe 
i
o środkach odpowiednio
i
są tak samo zorientowane i mają rozłączne wnętrza. Punkty
i
są środkami odpowiednio odcinków
i
Wykaż, że czworokąt
jest kwadratem.
Na mocy
jest to przesunięcie;
więc
Na mocy
trójkąt
jest prostokątny i
Tak samo dowodzimy, że trójkąt
jest drugą połową kwadratu 

wybierzmy te dwa, które są najdalej od siebie, i oznaczmy je przez
i
Przez te wierzchołki przeprowadźmy proste
i
prostopadłe do odcinka
Wówczas
jest zawarty w pasie
ograniczonym prostymi
i
Po obu stronach prostej
znajdźmy te wierzchołki
które są najdalej od tej prostej, i nazwijmy je
i
(być może któryś z nich jest wierzchołkiem
lub
). Przez
i
poprowadźmy proste
i
równoległe do
Wielokąt
jest zawarty w pasie
ograniczonym tymi prostymi, jest zatem zawarty w prostokącie
będącym przecięciem pasów
i
Z konstrukcji wynika, że pole prostokąta
jest dwa razy większe od pola
czworokąta
który jest zawarty w
Zatem 
i
kwadratu
leżą (odpowiednio) takie punkty
i
zaś wewnątrz tego kwadratu znajduje się taki punkt
że
Sporządzony odręcznie rysunek sugeruje, że trapez
pokrywa około 40% powierzchni kwadratu
Czy jest to równość dokładna?
Z podanych warunków wynika, że czworokąt
jest równoległobokiem o przekątnych prostopadłych, czyli rombem. Trójkąty
i
są podobne. Stąd
czyli
Z tego równania wyznaczamy
Z trójkąta prostokątnego
dostajemy
Pole trapezu
wynosi
gdzie
punkty
i
są środkami boków
i
ponadto
Wykaż, że prosta
tworzy z prostymi
i
równe kąty.
na
Na mocy
jej osią jest prosta
Prosta
i jej obraz (prosta równoległa do
) tworzą z osią symetrii równe kąty, co kończy dowód.
i
są przeciwnie zorientowane. Udowodnij, że środki odcinków
są współliniowe.
na
a następnie wykorzystać uwagę (*).
zachodzą równości
Wykaż, że symetralne boków
przecinają się w jednym punkcie.
i
są przystające i tak samo zorientowane, istnieje więc izometria zachowująca orientację, która przeprowadza jeden z nich na drugi. Odcinki
i
przecinają się, jako przekątne czworokąta wypukłego
Stąd rozważana izometria jest obrotem; oznaczmy jego środek przez 
czyli punkt
leży na symetralnej odcinka
Analogicznie leży też na symetralnych
i
co kończy dowód.
że
oraz boki
i
nie są równoległe. Zmienne punkty
i
należą odpowiednio do boków
i
przy czym
Proste
i
przecinają się w punkcie
proste
i
w punkcie
a proste
i
- w punkcie
Wykaż, że okręgi opisane na trójkątach
mają wspólny punkt różny od 

na
; oznaczmy jego środek przez
Podobnie jak w rozwiązaniu zadania 3, punkt
należy do symetralnych odcinków
i
(a więc nie zależy od wyboru punktów
i
) oraz do symetralnej
Stąd rzutami punktu
na odcinki
są ich środki.
na
Na mocy (*), środki odcinków
i
są wówczas współliniowe. Wykazaliśmy, że są to rzuty punktu
więc korzystając z twierdzenia o prostej Simsona uzyskujemy wniosek, iż stały punkt
leży na każdym z okręgów opisanych na zmiennych trójkątach 
przecinają się w jednym punkcie
a punkt
nie należy do żadnej z nich. Punkty
są rzutami prostokątnymi punktu
na proste
Udowodnij, że rzuty prostokątne
na proste
są współliniowe.
leży na okręgu o średnicy
zatem punkt
leży na okręgu opisanym na trójkącie
i teza wynika z twierdzenia o prostej Simsona.
punkty
i
są spodkami wysokości
i
Dwa boki prostokąta
są zawarte w prostych
i
Prosta
przecina bok
w punkcie
Wykaż, że proste
i
są prostopadłe.
należy do okręgu opisanego na trójkącie
bowiem
Stąd na mocy twierdzenia o prostej Simsona rzut punktu
na prostą
należy do prostej
a więc jest nim punkt 



i
leżą na symetralnej odcinka
więc rzutem punktu
na prostą
jest środek
Podobnie dla
i
więc rzuty
na proste zawierające boki trójkąta
leżą na jednej prostej (równoległej do
dwukrotnie bliżej punktu
) i teza wynika z twierdzenia o prostej Simsona.
należy do boku
kwadratu
Punkty
i
są rzutami prostokątnymi odpowiednio punktów
i
na proste
i
Udowodnij, że punkty
leżą na jednej prostej.
będzie punktem przecięcia prostych
i
Wówczas
gdyż pozostałe dwa kąty trójkąta
mają
i
Ponieważ również
punkty
leżą na jednym okręgu. Teza wynika z twierdzenia o prostej Simsona dla trójkąta 
będzie punktem przecięcia dwóch z danych prostych. Pozostałe dwie proste nie są równoległe, stąd dwa trójkąty o wierzchołku
nie są jednokładne, więc opisane na nich okręgi nie są styczne w
i mają drugi punkt wspólny 
na wszystkie dane proste są współliniowe. Znów na mocy tego twierdzenia, punkt
należy wówczas także do pozostałych dwóch z danych okręgów.
będzie wypukłym pięciokątem wpisanym w półkole o średnicy
Punkty
to rzuty punktu
odpowiednio na proste
Udowodnij, że proste
i
przecinają się w jednym punkcie.