Przesuwanie w zadaniach olimpijskich»Zadanie 6
o zadaniu...
- Zadanie olimpijskie: I etap 53 OM
- Zadanie pochodzi z artykułu Przesuwanie w zadaniach olimpijskich
- Publikacja w Delcie: luty 2018
- Publikacja elektroniczna: 1 lutego 2018
- Artykuł źródłowy w wersji do druku [application/pdf]: (87 KB)
Płaszczyzna przecina krawędzie boczne graniastosłupa prawidłowego sześciokątnego, tworząc w przekroju sześciokąt wypukły
Niech
będzie odległością punktu
od płaszczyzny ustalonej podstawy graniastosłupa. Dowieść, że
(wykorzystaj poprzednie zadanie).
znajdują się punkty
będące wierzchołkami
-kąta foremnego, oznaczone w taki sposób, że długość łuku
mierzonego zgodnie z ruchem wskazówek zegara, jest równa
dla każdego
Niech
i
są przystające (jako podzbiory płaszczyzny).
będzie długością łuku (mierzoną zgodnie z ruchem wskazówek zegara) łączącego
z
tzn. dla każdego 
jest bijekcją zbioru wierzchołków
-kąta i ![|Z ∩ [0,2n −1].](/math/temat/matematyka/geometria/planimetria/zadania/2017/04/30/zm-1530/8x-5a02d8212f68e6296da2e894dc2a3a250bf72f4c-im-66,57,43-FF,FF,FF.gif)
zachodzi równość
jest obrazem
przy obrocie o
wokół środka danego okręgu zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Konkretnie, wykażemy, że dla każdego 
określona jest następująco
wystarczy więc sprawdzić, że dla każdego
liczba
Rzeczywiście, bezpośrednio z definicji funkcji
otrzymujemy, że jeżeli
to
to
dzieli się przez
dla
Pozostaje bezpośrednio sprawdzić, że dla
rozważane zbiory także są przystające (odpowiednia izometria znów jest obrotem o
ale w przeciwną stronę).
istnieje etykietowanie wierzchołków
-kąta foremnego o opisanych własnościach - jest to równoważne zadaniu 2 z I etapu LX OM, którego rozwiązanie można znaleźć na stronie
z zaznaczonymi zbiorami
oraz 


rozcięto wzdłuż odcinka na dwa trójkąty
i
a trójkąt
- na trójkąty
i
Okazało się, że trójkąt
jest przystający do trójkąta
a trójkąt
jest przystający do trójkąta
Czy wynika z tego, że trójkąty
i
są przystające?
i
przy czym
oraz
Czy wynika z tego, że trójkąty te są przystające?
i
mają równe pola oraz
i
Czy wynika z tego, że trójkąty te są przystające?
i
mają równe pola oraz
i
Czy wynika z tego, że czworokąty te są przystające?
zbudowano trójkąty równoboczne
i
pierwsze dwa z nich na zewnątrz czworokąta, pozostałe dwa - do wewnątrz. Wykaż, że
oraz 

Na mocy
jest to przesunięcie, ponadto
Oznacza to, że
(jest to wektor przesunięcia
), co kończy dowód.
i trójkąt
Niech
itd. Udowodnij, że jeżeli
to trójkąt
jest równoboczny.
Na mocy
jest to przesunięcie. Z treści zadania wynika, że
stąd wektor przesunięcia jest zerowy, czyli
Wobec tego na mocy
trójkąt
ma kąty równe 
licząc od wierzchołka.
jest środkiem elipsy wpisanej w czworokąt
to
oznacza pole figury 

obrazem punktu
jest środek okręgu
Czworokąt
jest opisany na okręgu, zachodzi więc równość
uzyskujemy tezę dla okręgu. Przekształcenia afiniczne zachowują równość pól, zatem teza zachodzi także dla wyjściowej elipsy.
i
równoległych do jej półosi. Powinowactwo prostokątne o skali
i o osi zawierającej dużą półoś elipsy przekształca nasz prostokąt na kwadrat, a elipsę na koło weń wpisane. Stąd stosunek pola
elipsy do pola
prostokąta równy jest stosunkowi pola koła do pola kwadratu na nim opisanego, czyli
Wobec tego 
leżą odpowiednio na bokach
równoległoboku
przy czym
przechodzą odpowiednio przez punkty
oraz są równoległe odpowiednio do prostych
Udowodnij, że proste
przecinają się w jednym punkcie.
powstaje z odcinka
przez obrót o
wokół środka kwadratu, zatem
więc także
Stąd punkt
przecięcia prostych
i
leży na okręgu opisanym na kwadracie. Ponadto skoro
to punkt
musi należeć do tego łuku
okręgu, który zawiera
Wobec tego
Na mocy
wynika stąd, iż
czyli
Zatem proste
przecinają się w jednym punkcie 
są styczne do okręgu
w punktach
i przecinają
się w punkcie
Punkt
jest środkiem odcinka
Wykazać, że punkty
są symetryczne względem okręgu

jest prostopadła do
to jako bloki z definicji
można przyjąć okręgi o średnicach
i
gdyż są
prostopadłe do
i przechodzą przez
Oczywiście, sama
prosta
też się do tego celu nadaje.
i
przecinają się w punktach
i
Prosta
jest styczna do tych okręgów w punktach odpowiednio
i
Punkt
jest środkiem odcinka
Wykazać,
że punkty
są współliniowe.

będzie okręgiem o średnicy
Okręgi
są
do niego prostopadłe, a zatem punkty
są symetryczne względem
Stąd już wynika, że są współliniowe z punktem
jako
środkiem tego okręgu – prosta poprowadzona z
do punktu
jest prostopadła do
więc musi przechodzić przez punkt
i
przecinają się w punktach
i
Prosta
jest styczna do tych okręgów w punktach odpowiednio
i
Punkt
jest symetryczny do punktu
względem prostej
Okrąg
jest opisany na trójkącie
Proste
i
styczne do
w punktach
odpowiednio
i
przecinają się w punkcie
Wykazać,
że punkty
są współliniowe.

; obraz każdej z figur oznaczmy przez dodanie znaku prim. Na
podstawie własności 1 możemy zauważyć, że figury z zadania
zamieniły się rolami: okręgi
i
przecinają się w punktach
i
prosta
jest styczna do tych okręgów w punktach
okrąg
jest opisany na trójkącie
proste
i
są styczne do
w punktach
oraz
przecinają się w punkcie
jest symetryczny do punktu
względem okręgu
co na mocy zadania 1 oznacza, że jest
środkiem odcinka
W ten sposób otrzymaliśmy konfigurację
z zadania 2, a zatem punkty
są współliniowe. Obrazem prostej
jest prosta
co kończy rozwiązanie.

i
są styczne wewnętrznie do sfery
Do każdej z tych trzech sfer styczna jest każda z
sfer
ponadto dla każdego
sfera
styczna jest do sfery
(przy czym
). Dla jakich
istnieje taki łańcuch sfer
W jaki sposób zależy to od
rozmiarów i wzajemnego położenia sfer
Czy i jak zależy to
od wyboru początkowej sfery
i
Wówczas obrazami tych dwóch sfer, przechodzących
przez środek inwersji, są płaszczyzny
i
Płaszczyzny te są
równoległe, bo jedynym wspólnym punktem sfer
i
jest
środek inwersji.





jest sfera (bo żadna
z nich nie przechodzi przez środek inwersji) styczna do
i
Z równoległości tych płaszczyzn wynika, że wszystkie sfery
mają średnice równe odległości
od
czyli są przystające. Ponadto wszystkie sfery
są
styczne do sfery
oraz dla każdego
sfera
styczna jest do sfery
(przy czym
).
Odpowiada to sytuacji, gdy na stole (płaszczyźnie
) ustawiamy piłeczki,
przy czym łańcuch kolejno stycznych piłeczek
otacza środkową
piłeczkę
stykając się także z nią. Skoro wszystkie piłeczki są tej
samej wielkości, to taki łańcuch „domyka” się wtedy i tylko wtedy, gdy
ma zawsze dokładnie sześć elementów i nie zależy to od
rozmiarów ani położenia sfer
ani też od wyboru sfery
Taki łańcuch sfer nazywa się Hexletem Soddy’ego.
Pozostaje pytanie, gdzie po inwersji „ukryła się” cała
asymetria wyjściowej sytuacji? Otóż jest ona „zakodowana” w położeniu
środka inwersji wewnątrz sfery
i
Do
każdego z nich styczny jest każdy z
okręgów
ponadto
dla każdego
okrąg
styczny jest do okręgu
(przy czym
). Dla jakich
istnieje taki łańcuch
okręgów
W jaki sposób zależy to od rozmiarów i wzajemnego
położenia okręgów
i
Czy i jak zależy to od wyboru
początkowego okręgu
kwadratu to część prostej
zawarta w kącie