Styczna i cięciwa»Zadanie 3
o zadaniu...
- Zadanie pochodzi z artykułu Styczna i cięciwa
- Publikacja w Delcie: wrzesień 2015
- Publikacja elektroniczna: 31-08-2015
- Artykuł źródłowy w wersji do druku [application/pdf]: (79 KB)
Dany jest kwadrat
i taki punkt
w jego wnętrzu, dla którego
Wyznacz 

prosta
jest styczna do okręgu opisanego na trójkącie
Wobec tego środek tego okręgu leży na prostej
(bo
). Analogicznie prosta
także jest styczna do tego okręgu, gdyż
zatem środek rozważanego okręgu leży też na prostej
Stąd jest nim punkt 
jest więc kątem środkowym opartym na tym samym łuku, co kąt wpisany
zatem 
wpisany w trójkąt
jest styczny do boków
odpowiednio w punktach
Wykaż, że środki
okręgów wpisanych w trójkąty
leżą na okręgu 

okręgu
przez
Wówczas
przy czym druga równość wynika z twierdzenia
Wobec tego
leży na dwusiecznej kąta
Analogicznie dla kąta
więc
Dowód dla punktów
i
przebiega podobnie.
i
Proste styczne do tych okręgów w punkcie
przecinają je w drugich punktach
i
Wykaż, że 
poprowadzono prostą przecinającą dany okrąg
w punktach
i
oraz prostą styczną do
w punkcie
Wykaż, że 
jest styczny do prostej
w punkcie
cięciwa
tego okręgu jest równoległa do
punkt
należy do prostej
Proste
i
przecinają okrąg
w drugich punktach
i
Wykaż, że prosta
przechodzi przez środek odcinka 
przecinają się w jednym punkcie
oraz że punkty
i
są symetryczne względem prostej 

Wówczas istnieją w tym zbiorze okręgi
które mają punkt wspólny
oraz okrąg
który nie przechodzi przez
Oznaczmy punkty wspólne, różne od
okręgów
i
i
i
odpowiednio przez
oraz
Wówczas
przechodzi przez wszystkie te punkty.
ze zbioru
Musi on przechodzić przez
lub
(ponieważ są to jedyne punkty wspólne okręgów
i
). Podobnie okrąg
musi przechodzić przez co najmniej jeden z każdej pary punktów spośród
i
Stąd
przechodzi przez co najmniej trzy z tych punktów. To jest jednak niemożliwe, bo każda taka trójka wyznacza jednoznacznie jeden z okręgów 

oraz okrąg
o środku w punkcie
Dla punktu
należącego do okręgu
i nienależącego do prostej
punkt
jest przecięciem prostej
i dwusiecznej kąta
w trójkącie
Wyznaczyć zbiór wszystkich otrzymanych w ten sposób punktów
gdy
przebiega okrąg 

a skąd

to obraz punktu
przy jednokładności o środku
i skali
Poszukiwany zbiór punktów
jest więc obrazem okręgu
(bez dwóch punktów) przy tej jednokładności.
i
są styczne zewnętrznie. Poprowadzono ich wspólną styczną i w obszar ograniczony przez nią i okręgi wpisano okrąg. Ile wynosi jego promień?
oznacza szukany promień. Jeden z trójkątów prostokątnych widocznych na rysunku ma przeciwprostokątną będącą sumą promieni o długościach
i
oraz przyprostokątną o długości
Z twierdzenia Pitagorasa otrzymujemy, że długość drugiej przyprostokątnej, a więc również długość odcinka pomiędzy odpowiednimi punktami styczności jest równa 
mając dany jego wierzchołek
punkt
- środek okręgu opisanego i punkt
- środek okręgu wpisanego.
i promieniu
- jego punkt przecięcia z prostą
oraz okrąg o środku
i promieniu
Na mocy twierdzenia
punkty przecięcia powyższych dwóch okręgów to wierzchołki
i
trójkąta.
jest wpisany w okrąg
Punkt
jest środkiem okręgu wpisanego w trójkąt
prosta
przecina okrąg
w punkcie
Punkt
jest środkiem okręgu wpisanego w trójkąt
prosta
przecina okrąg
w punkcie
Wykaż, że jeżeli
to 

i założenia, zachodzi równość
Stąd
jako kąty wpisane w okrąg
oparte na równych łukach. Wobec tego 
jest środkiem okręgu wpisanego w trójkąt
Wykaż, że okrąg opisany na trójkącie
wyznacza na prostych
i
równe cięciwy.
jest punkt
z twierdzenia
leży on na dwusiecznej kąta
Z symetrii problemu okrąg ten wyznacza więc na ramionach kąta równe cięciwy.
jest środkiem okręgu wpisanego w trójkąt
punkt
jest środkiem okręgu dopisanego do tego trójkąta. Wykaż, że środek odcinka
należy do okręgu opisanego na trójkącie 

leży w kącie
Dwusieczne kątów przyległych są prostopadłe, więc
oraz
Wobec tego na czworokącie
można opisać okrąg, którego środkiem jest środek
odcinka
Okrąg ten jest opisany na trójkącie
czyli
to punkt z twierdzenia
leży więc na okręgu opisanym na trójkącie 
mając dane jego wierzchołki
oraz promień okręgu wpisanego.
jest styczny do okręgu opisanego na trójkącie
w punkcie
a do boków
i
odpowiednio w punktach
i
Wykaż, że jeśli
to środek okręgu wpisanego w trójkąt
jest środkiem odcinka 
gdzie
to środek odcinka 

wpisany w trójkąt
jest styczny do boku
w punkcie
Punkt
jest środkiem boku
punkt
jest symetryczny do punktu
względem
Udowodnić, że proste
oraz
są równoległe.
jest punktem styczności z bokiem
okręgu dopisanego do trójkąta
Jeżeli więc przez
oznaczymy punkt środkowosymetryczny do
względem
to jednokładność o środku w punkcie
która przekształca okrąg wpisany na okrąg dopisany, przeprowadza punkt
na punkt
A zatem punkty
i
są współliniowe. Prosta
jest zatem prostą łączącą środki boków w trójkącie
a stąd wynika żądana równoległość.
mają wspólny punkt
a ponadto
przecinają się jeszcze w punkcie
i podobnie
i
- w punkcie
odpowiednio. Prosta
przecina
ponadto w punkcie
i podobnie
przecina
w
a
przecina
w
(rysunek). Udowodnić, że

jak następuje:

oraz na mocy tw. o kątach wpisanych,
więc kąty w trójkącie
wynoszą
Analogicznie jest dla trójkątów
i
Zatem są to trójkąty podobne do trójkąta
w szczególności
i
o środkach odpowiednio
i
przecinają się w dwóch różnych punktach
i
przy czym kąt
jest rozwarty. Prosta
przecina okrąg
w punkcie
różnym od
a prosta
przecina okrąg
w punkcie
różnym od
Wykazać, że punkt
jest środkiem okręgu wpisanego w trójkąt 
jest środkiem elipsy wpisanej w czworokąt
to
oznacza pole figury 

obrazem punktu
jest środek okręgu
Czworokąt
jest opisany na okręgu, zachodzi więc równość
uzyskujemy tezę dla okręgu. Przekształcenia afiniczne zachowują równość pól, zatem teza zachodzi także dla wyjściowej elipsy.