Orion jest prawdopodobnie najlepiej znaną konstelacją zimowego nieba półkuli północnej. Dokładnie pod nim, a obok Syriusza (najjaśniejszej na nocnym niebie gwiazdy,  Wielkiego Psa) ukrywa się niepozorny Zając (łac. Lepus) – to na niego, według Ptolemeusza, poluje Orion.

Astronomowie niezwykle lubią gwiezdne wybuchy – im większe, tym lepsze – ponieważ łatwo je dostrzec w ogromie kosmicznej pustki, ale również dlatego, że umożliwiają „podglądanie” materii w niecodziennych warunkach. Sztandarowym przykładem i nieocenionym narzędziem wykorzystywanym do badania Wszechświata są supernowe typu Ia: wybuchające białe karły, ostatnie stadium ewolucji gwiazd o początkowej masie mniejszej od około  (stabilność białych karłów zapewnia ciśnienie zdegenerowanych elektronów, wynikające z zakazu Pauliego). Eksplozje te są znakomitym przykładem standardowej świecy – klasy obiektów o podobnej jasności, których parametrów można użyć do określenia odległości.

Na wiosnę tego roku grupa uczniów z XIV liceum im. Stanisława Staszica w Warszawie miała okazję posmakować pracy fizyków. Badacze z Uniwersytetu Warszawskiego oraz Narodowego Centrum Badań Jądrowych gościli w gmachu liceum w pewną deszczową sobotę, by poprowadzić warsztaty w ramach programu International Masterclasses – hands on particle physics. Ich celem miało być pokazanie, na czym naprawdę polega doświadczalne badanie cząstek elementarnych. W niniejszym artykule chcielibyśmy zapoznać z tymi zagadnieniami także Czytelników Delty.

Liga zadaniowa Wydziału Matematyki, Informatyki i Mechaniki, Wydziału Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego i Redakcji Delty

Tegoroczną Nagrodą Nobla z fizyki podzielili się Serge Haroche i David J. Wineland za przełomowe metody doświadczalne umożliwiające mierzenie pojedynczych układów kwantowych oraz manipulowanie nimi.

W tej edycji kącika omówimy zadanie pt. Podlewanie ogórków (naprawdę!) z rundy 2A konkursu TopCoder Open 2012.

Zapewne zdecydowana większość Czytelników ma skrzynkę poczty elektronicznej. Dostęp do skrzynki uzyskuje się przez podanie w specjalnym formularzu na stronie internetowej nazwy użytkownika i hasła. Te dane są następnie szyfrowane i wysyłane do serwera pocztowego, który porównuje je z umieszczonymi na nim wzorcami. Tak, w dużym uproszczeniu, wygląda proces weryfikacji użytkownika na serwerze.

Miniony rok przyniósł znaczący wzrost zainteresowania Olimpiadą Matematyczną Gimnazjalistów, a towarzyszył mu szereg inicjatyw Komitetu Głównego mających na celu rzeczone zainteresowanie utrzymać. Jedną z nich było powołanie do życia gazetki Kwadrat, na łamach której znajdują się przeznaczone dla gimnazjalistów artykuły matematyczne oraz wiadomości dotyczące organizacji OMG.

Liga zadaniowa Wydziału Matematyki, Informatyki i Mechaniki, Wydziału Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego i Redakcji Delty

Matematycy od wielu lat zajmują się wędrówką po okręgu. Jednym z najbardziej znanych przykładów jest chyba skakanie po nim w określonym kierunku tak, by między kolejnymi punktami, w których się znajdziemy, była określona odległość  (mierzona wzdłuż łuku). Naturalne staje się wówczas pytanie, czy skacząc tak po okręgu, wrócimy kiedykolwiek do punktu wyjścia (widać, że rozwiązanie problemu nie zależy od punktu startowego)? Odpowiedź nasuwa się prędko – powrót nastąpi tylko wówczas, gdy stosunek długości okręgu do liczby  jest liczbą wymierną. Spróbujmy tym razem powędrować w inny sposób, określony geometrycznie.

Kiedy na płaszczyźnie mamy do czynienia z okręgami, to bardzo często posługujemy się rachunkiem na kątach, ponieważ znamy wiele przydatnych twierdzeń i faktów z tego zakresu. Niestety, trudno o analogiczne narzędzia w przestrzeni. Stanowi to wielki kłopot, gdy zmagamy się z zadaniami o sferach. Istnieje jednak kilka innych technik, skutecznych w zadaniach o okręgach, które działają również w przestrzeni. Są to: potęga punktu, jednokładność oraz inwersja. O tej ostatniej metodzie opowiemy w tym kąciku.

Pewnego grudniowego wieczoru Genowefa zaproponowała swojej siostrze Zenobii...

Wyobraźmy sobie następującą grę. Na stole w jednym rzędzie leży  monet o różnych nominałach. Dwoje graczy – Ania i Bartek – wykonuje na przemian ruchy, zaczyna Ania. Ruch polega na zabraniu jednej monety z lewego lub prawego końca rzędu. Wynikiem gry jest, oczywiście, suma nominałów monet zgromadzonych przez każdego z graczy. Jak powinna grać Ania, by uzyskać jak największą sumę, jeśli wie ona, że Bartek będzie grał optymalnie (tzn. będzie starał się zmaksymalizować swoją sumę)?

Spójrzmy na cztery z pozoru zupełnie niezwiązane zadania...

Wielu z nas marzyło zapewne o momencie, w którym chce się zakrzyknąć Eureka!, bo oto nasze działania doprowadziły do powstania nowej wiedzy, metody lub urządzenia. Część szczęśliwców lub osób z większym doświadczeniem na pewno taką chwilę z własnego życia pamięta. Mogła ona być kulminacją szeregu żmudnych prób w większości zakończonych porażkami, jak u Thomasa Edisona usiłującego skonstruować żarówkę.

Tegoroczne Nagrody Nobla w dziedzinie nauk przyrodniczych wnikają w intymny świat komórek i atomu. Dotyczą wielu lat pracy i wątpliwości, upadków i zwycięstw, nadziei i zniechęcenia. Tak, te wszystkie odczucia towarzyszą gigantom nauki!