Niebo w kwietniu (2017)

Kilka nocy po pełni Księżyca, wypadającej 11 IV, warto wykonać obserwacje gromady kulistej M3, zwanej również NGC 5272. Gromada ta odkryta została w 1794 roku i przyczyniła się do podjęcia przez Messiera decyzji o stworzeniu katalogu obiektów mgławicowych.

M3 jest jedną z najjaśniejszych $m |(6,4 )$ i największych gromad (składa się z ponad 500 tysięcy gwiazd). Obiekt znajduje się w konstelacji Psów Gończych, $|12○$ na północny-zachód od Arktura, przy granicy z gwiazdozbiorami Warkocza Bereniki i Wolarza (współrzędne: rektascensja $13,7$ h, deklinacja $○ ′ |+28 22$ ). M3 widoczna będzie przez całą noc, a górować około północy. Tuż przed świtem znajdzie się $|45○$ nad horyzontem zachodnim. Do obserwacji przyda się lornetka lub lunetka.

Czytelnicy obserwujący w zeszłym miesiącu planetę karłowatą Makemake będą mieli w kwietniu okazję do podziwiania kolejnego obiektu tego typu, Haumei. Dnia 13 IV Haumea znajdzie się w opozycji względem Słońca, czyli w położeniu najlepszym do obserwacji. Planetka została odkryta w 2003 roku i początkowo nazwana Santa, czyli Święty Mikołaj. Jej obecna nazwa jest imieniem bogini płodności i pochodzi z mitologii Hawajów. Ze względu na szybką rotację jest wyraźnie spłaszczona. Obiekt ten ma dwa naturalne księżyce Hi'iaka oraz Namaka, które początkowo także nosiły nazwy związane ze Świętym Mikołajem i jego zaprzęgiem reniferów, mianowicie Rudolf i Blitzen. Haumea będzie widoczna od zmierzchu ( $○ 28$ nad horyzontem wschodniego nieba) aż do świtu ( $○ |41$ nad południowo-zachodnim niebem) na tle gwiazdozbioru Wolarza. Ze względu na niewielką jasność, wynoszącą $17,2m,$ jest celem dla niewielkich teleskopów.

Kwietniową atrakcją nocnego nieba dla miłośników spadających gwiazd będą Lirydy. Rój ten jest związany z kometą Thatchera, która obiega Słońce z okresem wynoszącym aż 415 lat. Lirydy będzie można obserwować w dniach $19− 25$ IV, a ich aktywność powinna wynieść około 10 śladów na godzinę. Maksimum roju przypadnie na $22 − 23$ VI, gdy Księżyc będzie tuż przed nowiem, wypadającym 26 VI, co stanowi dobre warunki zarówno do obserwacji, jak i do astrofotografii. Zwyczajowe maksimum Lirydów wynosi około 25 śladów na godzinę, jednak zdarzały się dużo obfitsze deszcze, np. w 1982 roku 90 meteorów na godzinę, a na początku XIX wieku nawet ponad 800! Radiant Liryd wypada w okolicach Wegi znajdującej się w gwiazdozbiorze Lutni, a najkorzystniejszy czas do obserwacji to druga połowa nocy.

W kwietniową pełnię, wypadającą 11 IV, warto obserwować bliskie spotkanie Jowisza z Księżycem. Oba ciała niebieskie znajdą się pół godziny po północy w odległości raptem $2○03′,$ natomiast widoczne będą od godziny 19:44 ( $7○$ nad horyzontem wschodniego nieba), aż do godziny 5:03 ( $8○$ patrząc w kierunku południowego nieba). Obserwacje i fotografie można będzie wykonać nawet z centrum miast, gdyż Księżyc osiągnie jasność $|−12,6m,$ a Jowisz $− 2,5m.$ Ze względu na zbyt dużą separację obserwowana para nie zmieści się w polu widzenia teleskopu, ale powinna być świetnie widoczna przez lornetkę.

Kilka nocy później, 16 IV, warto też spojrzeć na spotkanie naszego naturalnego satelity z Saturnem na tle gwiazdozbioru Strzelca. Separacja wyniesie w tym przypadku $3○13′ ,$ jednak spotkanie będzie trudniejsze do obserwacji, gdyż z terenu Polski para znajdzie się maksymalnie $15○$ nad horyzontem, w dodatku tuż przed samym świtem. Jasności Księżyca i Saturna wyniosą odpowiednio $m |−12,2$ oraz $m 0,1 | .$