Przeskocz do treści

Delta mi!

Niebo jak własna kieszeń

Niebo we wrześniu

Karolina Bąkowska

o artykule ...

  • Publikacja w Delcie: wrzesień 2016
  • Publikacja elektroniczna: 1 września 2016
  • Autor: Karolina Bąkowska
    Afiliacja: doktorantka, Centrum Astronomiczne im. Mikołaja Kopernika, Warszawa

Miesiąc, w którym przypada rozpoczęcie astronomicznej jesieni (22 IX) będzie obfitował w zaćmienia. W dniu rozpoczęcia szkoły wystąpi obrączkowe zaćmienie Słońca (nie widoczne niestety z terenów Polski)...

Zacznie się na Atlantyku i przesuwając się na wschód, będzie widoczne z wybrzeża Afryki, na terenach Kongo (wcześniej nazywanego Kongo Brazzaville), Demokratycznej Republiki Konga (Zairu) oraz Tanzanii. Zakończy się we wschodniej części Oceanu Indyjskiego, około 1300 km od zachodniego wybrzeża Australii. Maksymalny czas trwania tego zjawiska to 3 minuty i 6 sekund. Zaćmienie obrączkowe Słońca występuje gdy Księżyc w nowiu jest jednocześnie blisko apogeum swojej orbity (w tym roku 6 IX), czyli w największym oddaleniu od Ziemi. W tej konfiguracji rozmiar kątowy tarczy Księżyca jest mniejszy od rozmiaru tarczy Słońca i Księżyc nie jest w stanie przesłonić tarczy Słońca, nawet przechodząc przed nią centralnie. W trakcie obrączkowego zaćmienia widać jaskrawo świecący pierścień atmosfery słonecznej zwany fotosferą.

Zaćmieniem, którym możemy się cieszyć z terenu Polski, będzie częściowe półcieniowe zaćmienie Księżyca 16 IX, widzialne w Europie, Azji, Afryce i Australii. W Polsce nastąpi ono zaraz po wschodzie Księżyca: początek zjawiska (I kontakt) 18:55, maksymalne zaćmienie 20:55, zakończenie 22:54 (podane czasy dotyczą Warszawy).

We wrześniu warto też zwrócić uwagę na meteory. Miłośnikom spadających gwiazd polecamy w okresie 5-21 IX wrześniowe Perseidy, najintensywniejsze 9 IX. Roju można szukać w gwiazdozbiorze Perseusza (rektascensja 3,2 h i deklinacja  ○ +40 ) - meteory (około 5 na godzinę) będą mknęły ze średnią prędkością 64 km/s. Kolejnym rojem wartym uwagi są Piscydy widoczne praktycznie przez cały miesiąc. Rój związany z kometą 1907 IV Morehouse osiągnie maksimum 20 IX, a jego radiant znajduje się w pobliżu punktu Barana w gwiazdozbiorze Ryb (rektascensja 0,3 h i deklinacja  ○ |−1 ). Spodziewana średnia aktywność to 3 meteory na godzinę poruszające się z małymi prędkościami (około 25 km/s) i pozostawiające jasne, czerwonawe ślady. W okresie 8-30 IX pojawiają się κ Akwarydy. Radiant tego roju znajduje się w gwiazdozbiorze Wodnika, rektascensja 22,6 h i deklinacja |−2○. Rój osiągnie maksymalną aktywność 3 meteorów na godzinę w nocy 21 IX; charakteryzuje się on bardzo niskimi prędkościami bolidów, około 16 km/s.