Kształt danej galaktyki jest związany z populacjami i wiekiem gwiazd, które ją tworzą, na przykład płaskie galaktyki spiralne są względnie młode i zawierają wiele regionów gwiazdotwórczych, a galaktyki eliptyczne składają się głównie ze starych gwiazd. Z powodu naszego położenia w dysku Galaktyki, określenie jej kształtu "z wewnątrz" jest zadaniem trudniejszym, niż się na pierwszy rzut oka wydaje. Astronomowie gromadzą tę wiedzę poprzez pracowite obserwacje gwiazdowego otoczenia Układu Słonecznego i analizę ruchu gwiazd. Istnienie poprzeczki w centralnym zgrubieniu Galaktyki (w miejscu, w którym spotykają się ramiona spiralne) było hipotezą do połowy ubiegłego dziesięciolecia, i dopiero bardzo dobre obserwacje teleskopu Spitzera udowodniły, że poprzeczka jest nawet większa, niż uprzednio przypuszczano. Projektem zajmującym się wyłącznie badaniem Galaktyki jest przegląd VVV (Vista Variables in the Via Lactea). VVV obserwuje centralne części Galaktyki w promieniowaniu podczerwonym. Stanowi on przedsięwzięcie Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO), używające teleskopu VISTA (Visible and Infrared Survey Telescope for Astronomy w Obserwatorium Paranal w Chile).

Polska jest członkiem ESO od 2014 roku - oznacza to, że polscy astronomowie mają dostęp do najlepszych na świecie instrumentów obserwacyjnych astronomii naziemnej.

Jednym z niedawnych odkryć jest obserwacja młodej populacji gwiazd zmiennych, które wchodzą w skład poprzednio nieznanego składnika centralnego zgrubienia. Zespół VVV wykonywał obserwacje gwiazd pulsujących typu Cephei (klasycznych cefeid), które świetnie nadają się do pomiaru odległości, ponieważ zmiana ich jasności jest funkcją okresu pulsacji. Wśród 655 gwiazd znaleziono 35, których wiek oszacowano na mniej niż 100 milionów lat, przy czym najmłodsza ma jedynie 25 milionów lat. Odkrycie oznacza, że w samym centrum Galaktyki znajdują się obszary, w których wciąż powstają nowe gwiazdy. Pomiary odległości do cefeid umożliwiły natomiast określenie ich rozmieszczenia w przestrzeni - gwiazdy tworzą cienki dysk umieszczony wzdłuż głównego zgrubienia. Ta subtelna struktura została zauważona dopiero teraz, ponieważ centrum Galaktyki spowite jest gęstymi chmurami pyłowymi, które pochłaniają promieniowanie - VISTA ma dostatecznie dobrą rozdzielczość w podczerwieni i odpowiednio duże pole widzenia, by z sukcesem badać ten niezwykle ciekawy fragment naszego kosmicznego otoczenia.