Przeskocz do treści

Delta mi!

Prosto z nieba

Ekstremalne życie

Michał Bejger

o artykule ...

  • Publikacja w Delcie: styczeń 2016
  • Publikacja elektroniczna: 01-01-2016
obrazek

Niesporczak

Niesporczak

Czy fakt obecności przeróżnych form życia na Ziemi jest czymś wyjątkowym, czy też wręcz przeciwnie - zjawiskiem powszechnym, o którym nie wiemy jedynie dlatego, że dopiero zaczynamy podbój przestrzeni kosmicznej?

Zejdźmy jednak na chwilę z nieba na Ziemię, by zastanowić się, czy badając warunki występujące w jej najbardziej nieprzyjaznych zakątkach, możemy się czegoś nauczyć o potencjalnym życiu poza Ziemią. W głębinach oceanów pod ogromnym ciśnieniem lub pod polarnymi lodowcami znajdziemy ekstremalnie wytrzymałe bakterie, które ewoluowały przez miliony lat, radząc sobie świetnie w tych warunkach.

Jeśli chodzi o zwierzęta, sztandarowym przykładem ekstremalnego twardziela jest ośmionogi niesporczak (Tardigrada), pospolicie występujący miniorganizm o rozmiarze około 1 mm , który potrafi przeżyć w otwartej przestrzeni kosmicznej bez wody i pożywienia, w ciśnieniach przekraczających 5000 atmosfer, we wrzącej wodzie i pod wpływem zabójczego dla innych organizmów promieniowania jonizującego.

Astrobiolodzy teoretyzują, że w warunkach podobnych do marsjańskich (pustyni zimniejszej i bardziej suchej od Atakamy w Chile) potencjalnie istniejące tam wielokomórkowe życie byłoby możliwe w przypadku, gdyby niezbędną do życia wodę (wypełniającą przestrzenie międzykomórkowe) częściowo zastępował nadtlenek wodoru (H2O2 ). Naturalnie przeciwdziała on zamarzaniu i ma działanie higroskopijne (przyciąga wodę), co mogłoby być wykorzystywane w czasie marsjańskich nocy do pozyskiwania wody z atmosfery.

W jeszcze niższych temperaturach i z dala od Słońca życie na księżycach planet gazowych, np. na Tytanie, musiałoby korzystać ze związków innych niż woda. Tytan jest pokryty oceanami ciekłego metanu. Hipotetyczne metanowe organizmy pozyskiwałyby energię z łączenia wodoru z atmosferycznym acetylenem (C2H2) w produkcji metanu. Niskie temperatury sprawiałyby także, że tempo życia oraz ewolucja organizmów przebiegałaby w skali czasowej dużo dłuższej niż na Ziemi. O tym, czy jest tak w istocie, przekonamy się, oczywiście, dopiero po wysłaniu odpowiedniej sondy, np. projektowanej przez NASA "łodzi podwodnej", która ma odkryć tajemnice największego metanowego zbiornika na Tytanie, Jeziora Krakena.