Niebo jak własna kieszeń

Niebo w grudniu

Już od czasów starożytnych wierzono, że komety zwiastują nieszczęścia i klęski, np. próbowano wykazać związek pomiędzy śmiercią Juliusza Cezara a pojawieniem się w tamtym okresie komety na niebie. Dziś takie zależności zdecydowanie traktujemy z przymrużeniem oka, zatem śmiało możemy polecić jako atrakcję grudniowego nieba kometę C/2013 US10 Catalina, odkrytą 31 sierpnia 2013 roku w ramach przeglądu nieba Catalina Sky Survey.

Dodatkowo symbolem C przed nazwą astronomowie oznaczają komety nieokresowe. Obiekt w momencie odkrycia miał jasność $19m,$ a odkrycia dokonano teleskopem o średnicy 70 centymetrów. Kometa Catalina przejdzie najbliżej Ziemi 17 stycznia 2016 roku i jej największa jasność powinna wtedy osiągnąć około $m |9,5 .$ W związku z tym zdecydowanie jest to cel obserwacyjny dla posiadaczy lornetek. Niemniej jednak prawdziwa jasność Cataliny jest bardzo trudna do oszacowania, gdyż będzie to jej pierwsze zbliżenie do Ziemi po podróży z odległego Obłoku Oorta. Kometę będzie można dostrzec nad południowo-wschodnim horyzontem, na tle gwiazdozbioru Panny.

22 XII rozpoczyna się kalendarzowa zima, okres ten jest zatem najlepszym czasem do długich nocnych kampanii obserwacyjnych. Dla osób, które chcą wykonać obserwacje z użyciem lornetek (małych lunetek, teleskopów), polecamy planetoidy. Ponieważ nów Księżyca przypada na 11 XII, więc początek miesiąca będzie stanowić sprzyjający czas do wykonania obserwacji planetoidy (16) Psyche, której maksymalna jasność będzie wynosić około $|9,4m$ (w nocy 7 XII). Psyche leży w Pasie Głównym Planetoid, czyli w obszarze pomiędzy orbitami Marsa i Jowisza. Planetka, której imię pochodzi od jednej z nimf greckich, stanowi jeden z większych (średnica $|≃230 km$ ) obiektów Pasa Głównego, a jej duża gęstość i metaliczne jądro powodują, że astronomowie żartobliwie określają ją "wielkim magnesem lodówkowym". Właśnie ten nietypowy metaliczny skład, odkryty za pomocą obserwacji radarowych spowodował, że NASA rozważa misję kosmiczną na powierzchnię Psyche. Planetoida będzie widoczna na tle gwiazdozbioru Byka na wschodnim niebie (współrzędne RA: 5 h $|07′$ Dec: $18○09 ′$ ).

Już 7 XII będziemy mieli okazję do podziwiania na porannym niebie duetu Księżyca z Wenus. Planeta znajdzie się w odległości zaledwie $|0,7○$ od Księżyca (czyli w odległości mniej więcej równej rozmiarowi Księżyca) w kierunku południowym, a jej jasność wyniesie $|−4,2m.$ Tę przepiękną parę będzie można zaobserwować na południowym horyzoncie na tle gwiazdozbioru Panny.

Na koniec rzecz niezbędna dla czekających na "pierwszą gwiazdkę". 24 grudnia ten przywilej należeć będzie do Kapelli ( $α$ Aurigæ) wschodzącej tuż przed godziną 16:00, w gwiazdozbiorze Woźnicy nad wschodnim horyzontem.