Niebo jak własna kieszeń
Niebo w grudniu
Baran (łac. Aries) jest jednym ze słabiej rozpoznawalnych gwiazdozbiorów zodiakalnych. W grudniowe wieczory znajduje się ponad południowo-zachodnim horyzontem, na zachód od Byka i Oriona; dla orientacji, można kierować się położonym ponad Baranem, a bliżej bieguna gwiazdozbiorem Kasjopei.

Gwiazdozbiór Barana. Mapa nieba we współrzędnych równikowych; rozmiary gwiazd odzwierciedlają ich jasności w wielkościach gwiazdowych. [Mapkę nieba wykonano na podstawie mapy IAU/magazynu Sky & Telescope (Roger Sinnott & Rick Fienberg).]
Trzy najjaśniejsze gwiazdy Barana,
(Hamal, Głowa Barana,
), wraz z
(Sheratan,
) i
(Mesartim,
) wyznaczającymi jeden z rogów tworzą charakterystyczny
asteryzm.
Arietis jest w rzeczywistości układem podwójnym
zbadanym po raz pierwszy przez Roberta Hooke’a, który interesował się także
obserwacjami teleskopowymi; niektóre źródła przypisują mu pierwsze
obserwacje Wielkiej Czerwonej Plamy na Jowiszu, ubiegł go jednak Giovanni
Domenico Cassini (1665).
Historycznie w gwiazdozbiorze Barana przecinały się ekliptyka (droga Słońca na niebie) z równikiem niebieskim (rzutem równika ziemskiego na nieboskłon). W punkcie przecięcia, zwanym punktem Barana Aries, znajduje się Słońce w momencie równonocy wiosennej. Z powodu precesji osi Ziemi punkt Barana przesunął się do gwiazdozbioru Ryb; okres precesji, rok platoński, wynosi około 25800 lat.
Deszcz Geminid (maks. 13 -14 XII, 120 zjawisk/h, radiant w gwiazdozbiorze
Bliźniąt) wypada w tym roku blisko pełni Księżyca (17 XII; nów 3 XII). Przy
okazji obserwacji meteorów można także podziwiać znajdującego się
w Bliźniętach Jowisza
O wiele słabsze Ursydy (radiant
w Małej Niedźwiedzicy), o maksimum zaraz po przesileniu zimowym (21 XII),
będą, niestety, także słabiej widoczne z powodu jasnego Księżyca. Długa noc
pozwala na poranne obserwacje Saturna
znajdującego się
w gwiazdozbiorze Wagi. 1 XII rano nastąpi spotkanie Saturna, Merkurego
i Księżyca. Mars
jest również widoczny rano
w gwiazdozbiorze Panny, natomiast Wenus znajduje się po wschodniej stronie
Słońca (Strzelec, jasność 15 XII około
).