Niebo jak własna kieszeń
Niebo w listopadzie
W listopadzie do porannego wstawania zachęca możliwość obserwacji komety C/2012 S1 (ISON), odkrytej przez V. Nevskiego i A. Novichonoka we wrześniu 2012 przy użyciu teleskopu International Scientific Optical Network. Jest to jedna z bardziej ekscytujących komet tego roku; po raz pi

Gwiazdozbiór Panny. Mapa nieba we współrzędnych równikowych; rozmiary gwiazd odzwierciedlają ich jasności w wielkościach gwiazdowych. Znaczniki na ekliptyce przedstawiają przybliżoną pozycję komety C/2012 S1 (ISON, Nevski–Novichonok). [Mapkę nieba wykonano na podstawie mapy IAU/magazynu Sky & Telescope (Roger Sinnott & Rick Fienberg).]
Jeśli przetrwa przysłoneczne przejście, będzie ponownie widoczna w połowie
stycznia 2014 roku. Przy okazji obserwacji komety można też zapoznać się
z widocznym na wschodnim nieboskłonie gwiazdozbiorem Panny (łac.
Virgo), przez który przechodzi trajektoria C/2012 S1; jak większość
obiektów tego typu, kometa porusza się blisko ekliptyki. W pierwszej
połowie miesiąca C/2012 S1, przekraczająca właśnie granicę między Panną
a Lwem, będzie zbyt słaba do obserwacji gołym okiem, ale już 18 XI
rano znajdzie się bardzo blisko
Virginis (Spica,
),
z jasnością około
W trzeciej dekadzie jej odległość do
Słońca zmaleje na tyle, że kometa pojaśnieje do około
(Jak
zawsze przy obserwacjach obiektów okołosłonecznych wskazana jest
ostrożność!) Sam gwiazdozbiór Panny także stanowi ciekawy obiekt
obserwacji. Wspomniana wcześniej Spica tworzy z najjaśniejszą gwiazdą
Wolarza oraz dyszlem Wielkiego Wozu przydatny do orientacji na niebie
łuk. Po zachodniej stronie tego łuku znajduje się obecnie planetka Vesta
Również w tej okolicy, przy granicy z Warkoczem Bereniki
można przez teleskop dostrzec wiele obiektów głębokiego nieba należących
do lokalnej grupy galaktyk w Pannie, np. eliptyczne galaktyki M84 i M87. Nieco
poniżej Spiki znajduje się bardzo ładna spiralna galaktyka Sombrero
(M104).
Niektóre planety znajdują się po zachodniej stronie Słońca, można je
zatem obserwować rano, wraz z kometą: Mars
przebywa
w gwiazdozbiorze Lwa. Merkury przekroczy 18 XI granicę Panna–Waga, by
26 XI spotkać się z Saturnem
Bardzo jasnego Jowisza
trudno przegapić obok Polluksa w gwiazdozbiorze Bliźniąt,
natomiast Wenus jest od początku listopada w Strzelcu i pod koniec miesiąca
osiągnie
Z kolei 3 XI nastąpi dość rzadkie zjawisko
hybrydowego zaćmienia Słońca, widoczne na Atlantyku i w centralnej
Afryce; dla obserwatorów na pewnym obszarze będzie ono wyglądało jak
zaćmienie całkowite, reszta zobaczy tylko zaćmienie obrączkowe (jedynie
zaćmień to zaćmienia hybrydowe, co wiąże się z odpowiednią
odległością Księżyc–Ziemia).