Przeskocz do treści

Delta mi!

Niebo jak własna kieszeń

Niebo w lipcu

Michał Bejger

o artykule ...

  • Publikacja w Delcie: lipiec 2013
  • Publikacja elektroniczna: 30-06-2013

W pobliżu północnego bieguna nieba, pomiędzy gwiazdozbiorami Małej Niedźwiedzicy, Kasjopei oraz Łabędzia znajduje się Cefeusz (łac. Cepheus)...

obrazek

Gwiazdozbiór Cefeusza. Mapa nieba we współrzędnych równikowych; rozmiary gwiazd odzwierciedlają ich jasności w wielkościach gwiazdowych. [Mapkę nieba wykonano na podstawie mapy IAU/magazynu Sky & Telescope (Roger Sinnott & Rick Fienberg).]

Gwiazdozbiór Cefeusza. Mapa nieba we współrzędnych równikowych; rozmiary gwiazd odzwierciedlają ich jasności w wielkościach gwiazdowych. [Mapkę nieba wykonano na podstawie mapy IAU/magazynu Sky & Telescope (Roger Sinnott & Rick Fienberg).]

Starożytny kartograf Ptolemeusz przydzielił ten obszar nieba królowi Etiopii, krainy znajdującej się według mitu na terenach obecnego Egiptu, Izraela i Jordanii (w historii uwiecznionej na niebie biorą też udział: żona Cefeusza – Kasjopeja, córka Andromeda, groźny Wieloryb, oraz wybranek Andromedy, Perseusz). Najjaśniejszą gwiazdą Cefeusza jest math zwana Alderamin math stanowiąca dobry punkt orientacyjny na niebie; znajdująca się w pobliżu math Cephei stanie się za około 2000 lat Gwiazdą Polarną, zastępując w tej roli Polaris. Niektóre gwiazdy Cefeusza są modelowymi przedstawicielkami klas zmienności: typ math Cephei (Alfirk, średnia jasność math ) to gwiazdy Ciągu Głównego o masach od 7 do math pulsujące z okresami około math dnia, natomiast math Cephei (średnia jasność math ) jest prototypową cefeidą; charakterystyczną zależność okres pulsacji–jasność wykorzystuje się do pomiarów odległości. W gwiazdozbiorze Cefeusza znajduje się także bardzo piękna mgławica refleksyjna Irys ( math  tuż obok math Cephei), oświetlana przez znajdującą się w jej centrum gwiazdę; mgławica została odkryta i opisana przez słynnego astronoma i kompozytora, Williama Herschela.

W lipcu spodziewamy się roju math Akwaryd (początek 12 VII, maks. 27 VII, 20 zjawisk/h, radiant w gwiazdozbiorze Wodnika), pochodzącego z pozostałości muskających Słońce komet grupy Krachta. Księżyc będzie w pełni 22 VII (nów 8 VII), co może trochę przeszkadzać w obserwacjach świecących bolidów. Pozycje planet prezentują się następująco: Merkury wstaje przed Słońcem, podobnie jak Mars math  i Jowisz math  znajdujące się w gwiazdozbiorze Bliźniąt. Wenus math  jest w tym okresie po wschodniej stronie Słońca w gwiazdozbiorze Lwa. Saturn będzie dobrze widoczny w pierwszej połowie nocy na zachodzie ( math  Panna), a Uran math  tradycyjnie na granicy widoczności, w gwiazdozbiorze Ryb.