Niebo jak własna kieszeń
Niebo w styczniu
Południowe niebo jest wieczorem zdominowane przez charakterystyczny Trójkąt
Zimowy: Syriusz
i Procjon
z, odpowiednio,
Wielkiego i Małego Psa, oraz Betelgeuza
w Orionie.
Wewnątrz trójkąta znajdziemy Jednorożca (łac. Monoceros), gwiazdozbiór
położony na równiku niebieskim i najlepiej widoczny w Polsce w zimie
(zdefiniowany przez XVII-wiecznego holenderskiego astronoma Petrusa
Planciusa).

Gwiazdozbiór Jednorożca. Mapa nieba we współrzędnych równikowych; rozmiary gwiazd odzwierciedlają ich jasności w wielkościach gwiazdowych. [Mapkę nieba wykonano na podstawie mapy IAU/magazynu Sky & Telescope (Roger Sinnott & Rick Fienberg).]
Południowe niebo jest wieczorem zdominowane przez charakterystyczny Trójkąt
Zimowy: Syriusz
i Procjon
z, odpowiednio,
Wielkiego i Małego Psa, oraz Betelgeuza
w Orionie.
Wewnątrz trójkąta znajdziemy Jednorożca (łac. Monoceros), gwiazdozbiór
położony na równiku niebieskim i najlepiej widoczny w Polsce w zimie
(zdefiniowany przez XVII-wiecznego holenderskiego astronoma Petrusa
Planciusa).
Pierwsza co do wielkości gwiazda Jednorożca,
Mon
,
jest w rzeczywistości efektownym układem potrójnym, którym zachwycał się
jego odkrywca, słynny William Herschel (1738-1822; astronom i kompozytor,
odkrywca Urana). Składniki układu to młode, jasne i masywne niebieskie
gwiazdy typu B (
i
). Na pierwszy rzut oka
niepozorny Jednorożec zawiera mnóstwo ciekawych obiektów: czerwonego
nadolbrzyma V838 Monocerotis, którego wybuch i świetlne echo
zarejestrowane przez teleskop Hubble’a stanowi jedno z najpiękniejszych zdjęć
w historii astronomii, gwiazdę Plasketta (jest to jeden z najbardziej masywnych
układów podwójnych, o masie szacowanej na około
), mgławicę
Rozetę (oko Jednorożca), Stożek oraz – adekwatnie do aktualnego sezonu –
gromadę otwartą Choinka (w pobliżu „rogu” Jednorożca widocznego na
mapce nieba), a także układ Kepler-10b zawierający pierwszą planetę typu
ziemskiego odkrytą poza Układem Słonecznym.
Niezbyt szczęśliwie dla łowców meteorów tegoroczne Kwadrantydy (maks.
3-4 stycznia, 40 zjawisk/h, radiant w gwiazdozbiorze Wolarza widoczny na
wschodzie w drugiej połowie nocy) mogą zostać przyćmione przez malejący
w ostatniej kwadrze Księżyc (nów 11., pełnia 27.). Trzeciego stycznia Ziemia
znajdzie się w peryhelium, tj. najbliżej Słońca na swej orbitalnej drodze; tego
samego dnia Merkury znajdzie się w aphelium. Mars
jest
obecnie w Koziorożcu (dostępny tuż przed zachodem Słońca), a prawie
niewidocznego gołym okiem Urana
można szukać
w gwiazdozbiorze Ryb, tuż obok Punktu Barana. Trudny do przegapienia Jowisz
bawi natomiast w towarzystwie Westy
,
jednej z największych asteroid Układu Słonecznego, w okolicach Hiad
i Aldebarana, w gwiazdozbiorze Byka. Poranne niebo upiększą Wenus (
Strzelec) i Saturn (
Waga).