Niebo jak własna kieszeń
Niebo w maju

Galaxy Zoo
Tajemniczy obiekt Hanny?
W odcinku niniejszym inaugurujemy akcję Niebo jak własna kieszeń, której przyświeca szczytna idea przyjrzenia się nieco mniej widowiskowym, a przez to, być może, nieco mniej znanym gwiazdozbiorom. Jednym z nich jest Mały Lew, położony pomiędzy Wielką Niedźwiedzicą i Lwem, a wyglądający poniekąd jak miniatura tego ostatniego.

W przeciwieństwie do swego zodiakalnego towarzysza, opisywanego już
w starożytności przez Ptolemeusza, Mały Lew został powołany do istnienia
dopiero w czasach baroku przez Jana Heweliusza. Mało spektakularny
w porównaniu z otaczającymi go jasnymi gwiazdami, zawiera jednak kilka
obiektów dostrzegalnych gołym okiem – czy potrafisz, Drogi Czytelniku,
zidentyfikować go na wieczornym, zachodnim niebie? Do nawigacji
użyć można jasnego Marsa (0,22 mag), przebywającego aktualnie
w gwiazdozbiorze Lwa; inne łatwo widoczne planety to Saturn (0,92 mag)
w Pannie w okolicy Spiki, oraz Wenus (
4,32 mag), zachodząca wraz ze
Słońcem w gwiazdozbiorze Byka. Oprócz paru słabych gwiazd Mały Lew
zawiera również tajemniczy Hanny’s Voorwerp, czyli obiekt Hanny,
odkryty przypadkowo przez entuzjastkę astronomii, Hanny van Arkel,
w trakcie klasyfikacji galaktyk w projekcie Galaxy Zoo. (Zachęcamy
do wzięcia udziału w badaniach: http://www.galaxyzoo.org.) Nie jest
do końca jasne, czym jest ów zagadkowy zielony kłaczek – być może
obserwujemy światło odległego kwazara odbite od gazu skupionego wokół
małej galaktyki.
20 maja podziwiać będzie można obrączkowe zaćmienie Słońca (tj. takie,
w którym Księżyc nie przesłania całej powierzchni Słońca, zostawiając
widoczny w trakcie zaćmienia świetlny pierścień), obserwowalne
w Chinach, Japonii, na Pacyfiku i w Stanach Zjednoczonych. Maj obfituje
także w różnej jasności roje meteorów, z których szczególnie
ciekawe wydają się dwa: najbogatszy w zjawiska rój
-Akwarydy
(maksimum 6 maja, około 60 zjawisk na godzinę, radiant w gwiazdozbiorze
Wodnika), wywodzący się z resztek materii pozostawionych przez kometę
Halleya, oraz
-Lirydy, niedawno odkryty i mało zbadany rój o radiancie
w gwiazdozbiorze Lutni (aktywny 3–12 maja), związany z odkrytą w latach
osiemdziesiątych kometą IRAS-Araki-Alcock. Niestety, w tym roku pechowo
pełnia Księżyca wypada 6 maja, pozostaje jedynie mieć nadzieję, że
nie będzie bardzo przeszkadzać w obserwacjach.