Zadania z matematyki - X 2020»Zadanie 1653
o zadaniu...
- Zadanie pochodzi z artykułu Zadania z matematyki - X 2020
- Publikacja w Delcie: październik 2020
- Publikacja elektroniczna: 30 września 2020
Jaś wymyślił pewien wielomian
o nieujemnych współczynnikach całkowitych. Małgosia może pytać Jasia o wartość
dla wybranego przez nią całkowitego argumentu
Ile pytań potrzebuje Małgosia, aby wyznaczyć wielomian 





; reprezentacja tej liczby w

będzie wielomianem
-tego stopnia
o współczynnikach całkowitych, mającym
różnych pierwiastków całkowitych. Załóżmy, że 0 jest jednym z jego pierwiastków. Udowodnić, że wielomian
również ma dokładnie
różnych pierwiastków całkowitych.
gdzie
są liczbami całkowitymi. Oczywiście
dla
(przyjmujemy
). Załóżmy, że
dla pewnego
Wówczas
dla pewnego
czyli
W tej sytuacji
dzieli
Załóżmy, że
Z podzielności
wnioskujemy kolejno
oraz
czyli
Jednak
ma tylko 4 różne dzielniki całkowite, co przeczy równości
Przypadek
rozpatrujemy podobnie i w ten sposób kończymy dowód, że tylko pierwiastki wielomianu
są całkowitymi pierwiastkami wielomianu
co dopełnia rozwiązanie.
ma
pierwiastków rzeczywistych (licząc z krotnościami). Wiedząc, że
i
wyznaczyć
dla 
będą pierwiastkami
tzn.
Korzystając ze wzorów Viète'a, mamy

dla
Pozostaje łatwe sprawdzenie, że wielomian
spełnia przedstawione w zadaniu warunki. Dlatego
dla 
Następnie wszyscy uczniowie w klasie podchodzili kolejno do tablicy; każdy z nich zmniejszał albo zwiększał o jeden współczynnik przy
albo wyraz wolny trójmianu. Na koniec okazało się, że na tablicy widnieje trójmian
Udowodnić, że w pewnym momencie na tablicy był napisany trójmian o pierwiastkach całkowitych.
będzie wartością danego trójmianu w punkcie
po zmianie współczynników przez
-tego ucznia i niech
będzie wartością w -1 trójmianu napisanego przez nauczyciela. Zauważmy, że
a
(gdzie
to numer ostatniego ucznia). Ponadto zachodzi nierówność
Rzeczywiście - jest to jasne, gdy zmieniamy wyraz wolny, zaś zmieniając o
wartość współczynnika przy
dodajemy lub odejmujemy 1 do wartości wielomianu w -1. W takim razie istnieje takie
że
Zatem w pewnym momencie na tablicy był napisany trójmian
którego jednym z pierwiastków było -1; ze wzorów Viète'a wnosimy, że drugim jego pierwiastkiem była liczba całkowita 
ma wszystkie współczynniki całkowite i dla każdej liczby naturalnej
zachodzą nierówności
Wykazać, że
dla wszystkich naturalnych 
a z założeń
więc 
o współczynnikach całkowitych przyjmuje wartości nieparzyste dla pewnych dwóch kolejnych liczb naturalnych. Udowodnić, że ten wielomian nie ma pierwiastków będących liczbami całkowitymi.
wywnioskujemy, że
jest liczbą nieparzystą dla każdego całkowitego 
o współczynnikach całkowitych przyjmuje wartość
dla pięciu różnych argumentów będących liczbami całkowitymi. Dowieść, że ten wielomian nie ma pierwiastków całkowitych.
Liczby
są różnymi pierwiastkami wielomianu
więc na mocy twierdzenia Bézouta
dla pewnego całkowitego
to liczba
byłaby iloczynem sześciu liczb całkowitych, wśród których jest pięć różnych liczb.
ma trzeci stopień i wszystkie współczynniki całkowite oraz spełnia równości:
i
Wyznaczyć najmniejszą możliwą wartość 
ma pierwiastki
i
więc
dla pewnego całkowitego 
który ma czwarty stopień i spełnia równości: 
Jego pierwiastkami są
i
więc
dla pewnego
Liczba
jest pierwiastkiem wielomianu
więc
z czego wyznaczamy 
i
spełniają warunek
Wykazać, że wielomian
jest podzielny przez wielomian 
i
Mamy
więc
o współczynnikach całkowitych ma tę własność, że
jest liczbą pierwszą dla wszystkich naturalnych
Dowieść, że
jest wielomianem stałym.
Na mocy twierdzenia
dla naturalnych
mamy
więc
gdyż wartości
dla argumentów całkowitych są liczbami pierwszymi. Wielomian
ma zatem nieskończenie wiele miejsc zerowych, więc jest zerowy.
Niech
Udowodnić, że jeśli dla pewnego naturalnego
liczby
są względne pierwsze z
to liczba
jest pierwsza.
dla
Przypuśćmy, że liczba
nie jest pierwsza. Wtedy ma ona dzielnik pierwszy
czyli
Wówczas
czyli
jest wspólnym dzielnikiem
i
a to jest sprzeczne z założeniami.
o współczynnikach całkowitych, spełniające warunek:
co najwyżej jedna z liczb
dzieli się przez 
mamy
Niech
Ponieważ
również
Zatem
czyli
dla dużych
Stąd można wywnioskować, że
albo 
o współczynnikach całkowitych, które dla każdego naturalnego
spełniają podzielność 
jest stały, to
lub
W przeciwnym razie dla pewnego
mamy
więc
ma pewien dzielnik pierwszy
Mamy wtedy też
Zatem z założeń zadania
i
więc
czyli
Jest to sprzeczne z małym twierdzeniem Fermata: 
będzie wielomianem o współczynnikach wymiernych, który przyjmuje wartości niewymierne dla niewymiernych argumentów. Wykazać, że stopień
wynosi 1.
spełnia warunki zadania. Zauważmy, że możemy wybrać
takie, że wielomian
ma współczynniki całkowite oraz współczynnik przy najwyższej potędze wynosi 1. Niech
i niech
będzie liczbą pierwszą. Jeśli
jest dostatecznie duże, to równanie
ma dokładnie jedno dodatnie rozwiązanie, które zgodnie z założeniem o wielomianie
jest wymierne. Korzystając z twierdzenia o pierwiastkach wymiernych wielomianu o współczynnikach całkowitych dostajemy, że rozwiązaniem tym może być tylko
lub
zatem dla dostatecznie dużych
musi to być
Wynika stąd, że
dla dostatecznie dużych liczb pierwszych
zatem
co oznacza, że
jest stopnia 1.
o współczynnikach całkowitych oraz względnie pierwsze dodatnie liczby całkowite
i
Udowodnić, że jeśli
oraz
to 
ma miejsce podzielność
mamy
jest podzielna przez
(w razie potrzeby przyjmujemy
).
jest liczbą podzielną zarówno przez
jak i przez
Pozostaje skorzystać z założenia, że liczby
i
są względnie pierwsze.
spełniają równości

Skoro
są różne, to są one różnymi pierwiastkami wielomianu
Stąd na mocy wzorów Viéte'a uzyskujemy
spełniające założenia zadania rzeczywiście istnieją, np.
będą różnymi pierwiastkami wielomianu
Wyznaczyć wartość wyrażenia

oraz
:
wyznaczyć taki wielomian
o współczynnikach wymiernych, że
oraz
do tożsamości
stopnia 2, o współczynnikach rzeczywistych, oraz liczba naturalna
Udowodnić, że może istnieć co najwyżej jeden wielomian
stopnia
spełniający równanie
dla 
Przypuśćmy, że dla ustalonej liczby
istnieją dwa różne wielomiany
stopnia
spełniające podane równanie. Oznaczmy ich współczynniki wiodące przez
(więc
);
Przyrównując współczynniki wiodące po obu stronach równania
widzimy, że
(dla
). Zatem
Stąd wynika, że różnica
jest niezerowym wielomianem stopnia 
(dla
) i przekształcamy uzyskaną równość:
wielomian po lewej stronie ma stopień
To już sprzeczność, skoro
; dwa różne wielomiany
stopnia
o podanej własności istnieć nie mogą.