Bestiariusz informatyczny
Sieci komputerowe
W drugim odcinku bestiariusza przedstawimy popularne akronimy związane z sieciami komputerowymi...
Sieci mogą być lokalne lub rozległe: LAN, WAN (Local lub Wide Area Network), a największą i najbardziej znaną jest, oczywiście, Internet. Jego początki sięgają lat 60. XX wieku, kiedy to z inicjatywy Departamentu Obrony USA powstała pierwsza rozproszona sieć ARPANET (Advanced Research Projects Agency NETwork).
Sieć to wiele komputerów połączonych infrastrukturą telekomunikacyjną i przesyłających między sobą informacje zgodnie ze ściśle określonymi protokołami komunikacyjnymi. Najważniejsze z nich to protokół adresowania IP (Internet Protocol) oraz protokół ustanawiania niezawodnych połączeń TCP (Transmission Control Protocol). Ponadto część komputerów udostępnia za pomocą sieci usługi internetowe, tj. poczta elektroniczna czy wymiana plików P2P (Peer-to-Peer).
Niektórzy autorzy akronimów postanowili użyć tylko jednej litery alfabetu. Przykładem jest PPP (Point-to-Point Protocol) - protokół sieciowy używany przy bezpośrednim połączeniu dwóch komputerów w sieci. Jednak najsławniejszy taki akronim to oczywiście WWW (World Wide Web), czyli nazwa usługi, z której korzystają przeglądarki internetowe. I choć może nie zdajemy sobie z tego sprawy, gdyż w języku polskim wymawiamy go wdzięcznie jako wu-wu-wu, to w języku angielskim nie jest już tak prosto i trzeba się męczyć z dablju-dablju-dablju. Douglas Adams zauważył, że jest to jedyna znana mu rzecz, dla której wymówienie jej skróconej nazwy trwa trzy razy dłużej niż pełnej.
Przeglądarki internetowe korzystają z protokołu HTTP (HyperText Transfer Protocol), służącego do przesyłania dokumentów hipertekstowych, z których składają się "strony internetowe". Dokumenty te pisane są w specjalnym języku znaczników HTML (HyperText Markup Language), który w połączeniu z CSS (Cascading Style Sheets) umożliwia zarówno semantyczny, jak i prezentacyjny opis przesyłanych informacji. Każdy dokument ma identyfikujący go adres URL (Uniform Resource Locator), a dzięki usłudze DNS (Domain Name System) możliwa jest zamiana występującej w nim nazwy domeny na odpowiadający jej adres IP serwera, na którym dokumenty są zlokalizowane.
Poufność transmisji danych zapewnia nam protokół SSL (Secure Socket Layer), który użyty w przeglądarce daje HTTPS (HTTP over SSL). Korzysta on z algorytmu klucza publicznego, np. RSA (Rivest-Shamir-Adleman), aby wymienić klucz symetryczny, którym następnie szyfruje całą komunikację pomiędzy przeglądarką a serwerem. Szyfrowanie stosowane jest również w sieciach bezprzewodowych WPA (Wi-Fi Protected Access) oraz w wirtualnych sieciach prywatnych VPN (Virtual Private Network).
Ale to tylko czubek góry lodowej - protokołów sieciowych jest całe mnóstwo. Jak choćby DHCP (Dynamic Host Configuration Protocol) pozwalający na dynamiczne przydzielanie komputerom adresów IP, ICMP (Internet Control Message Protocol) umożliwiający diagnostykę sieci, BGP (Border Gateway Protocol) służący do wymiany informacji na temat tras, którymi wędrują dane, FTP (File Transfer Protocol) służący do przesyłania plików, SMTP (Simple Mail Transfer Protocol) służący do przekazywania poczty elektronicznej, czy też SSH (Secure SHell) pozwalający na bezpieczne łączenie się ze zdalnym komputerem. Ich techniczne szczegóły opisane są w zbiorze dokumentów o nazwie RFC (Request For Comments).
Oczywiście, aby korzystać z dobrodziejstw sieci, musimy się do niej podłączyć za pośrednictwem dostawcy usług internetowych ISP (Internet Service Provider). Takie podłączenie może być zrealizowane za pomocą cyfrowej sieci telefonicznej ISDN (Integrated Services Digital Network) lub ADSL (Asymmetric Digital Subscriber Line). Prędkość połączenia mierzymy w bitach (nie bajtach!) na sekundę BPS (Bits Per Second).
Wraz ze wzrostem liczby komputerów zaczęła się kurczyć liczba dostępnych 32-bitowych adresów zdefiniowanych w czwartej wersji protokołu IP. Jedną z metod przeciwdziałania temu niedoborowi jest NAT (Network Address Translation), pozwalająca na podłączenie całej sieci lokalnej do jednego adresu IP. I choć szósta wersja protokołu IP definiuje adresy 128-bitowe, to na jej powszechne przyjęcie musimy jeszcze poczekać.