Klub 44F - zadania III 2017»Zadanie 635
o zadaniu...
- Zadanie pochodzi z artykułu Klub 44F - zadania III 2017
- Publikacja w Delcie: marzec 2017
- Publikacja elektroniczna: 1 marca 2017
- Artykuł źródłowy w wersji do druku [application/pdf]: (83 KB)
Do dolnego końca pręta o długości
przyczepiono małą kulkę o masie
a do górnego końca rurkę w kształcie walca o wewnętrznym promieniu
Masy pręta i rurki są zaniedbywalne. Rurka nasunięta jest luźno na nieruchomą, poziomą oś. Współczynnik tarcia między wewnętrzną powierzchnią rurki i osią jest równy
Dla jakich wartości kąta
odchylenia pręta od pionu tak skonstruowane wahadło może znajdować się w równowadze?


zaczepiona w środku kulki oraz siły reakcji
i tarcia
w punkcie
styczności osi z wewnętrzną powierzchnią rurki. Suma momentów tych sił względem dowolnego punktu wynosi zero, zatem proste, wzdłuż których działają siły, muszą się przecinać w jednym punkcie. Wynika stąd, że punkt
leży na przecięciu prostej pionowej, przechodzącej przez środek masy kulki z wewnętrzną powierzchnią rurki. Gdy środek kulki przemieszczony jest w prawo lub w lewo na odległość większą niż promień
równowaga jest niemożliwa. Gdy kąt
odchylenia wahadła od pionu jest maksymalny, tarcie statyczne osiąga największą możliwą wartość
Ponieważ w stanie równowagi wypadkowa
sił tarcia i reakcji skierowana jest pionowo w górę, zachodzi związek
Odcinek
na rysunku możemy wyrazić przez kąty
i
wzorem
stąd
nie zależy od masy kulki. Dla
stan równowagi możliwy jest tylko dla pionowego położenia wahadła. Gdy
i
wtedy maksymalne odchylenie kulki w prawo dąży do
Gdy występuje tarcie w osi, wahadło może znaleźć się w równowadze także w położeniu odwróconym, kiedy kulka znajduje się powyżej osi.