Blisko 4000 lat temu na egipskich papirusach oraz babilońskich glinianych tabliczkach pojawiły się teksty matematyczne. Czy takie teksty widzimy także na znaczkowych papirusach i tabliczce (1, 2, 3)? Tylko na (1) czytamy Papirus Ebera - dokładnie, jest to fragment medycznego papirusy Ebera (recepta?), m.in. z liczbami: 3, 8, 1/8.

Rachunek na palcach, znany już w starożytności, oglądamy na znaczku (4) wydanym z okazji Inauguracyjnej Konferencji Centrum Naukowo Komputerowego w Kairze.

150 rocznicę odczytania hieroglifów przez Jeana F. Champolliona (1790-1832) upamiętnia znaczek (5) - wyróżniony na nim tekst (hieroglify, język grecki, język francuski) w języku polskim brzmi tak: "Twój dom jest tak trwały jak niebo".

Szkoda, że żadna z poczt Bliskiego Wschodu nie upamiętniła odkrycia przez Babilończyków pozycyjnego systemu sześćdziesiątkowego.

Addytywny system, w którym symbolem liczby była litera (alfabet liczbowy), wprowadził Izrael (6), sąsiad Egiptu i Babilonii. 800 lat potem, daleko od nich, Majowie wymyślili system (podobny do 20-tkowego) z zapisem liczb kropkami, kreskami i tzw. glifami (7) (opisy (6) i (7) patrz Delta XI/2013).

Poczta Indii wśród osiągnięć indyjskich matematyków, w pierwszym tysiącleciu naszej ery, dostrzegła tylko prace Aryabhaty (475-550) - obliczył rozwiązywał równania diofantyczne w liczbach całkowitych; znaczek (8) łączy 1500 - lecie jego urodzin z nazwą indyjskiego satelity.

Z tego samego tysiąclecia chińskich matematyków przypominają trzy bloki: Czang Heng (78-139) (9) - obliczył twierdził, że Ziemia jest kulą (uważano, że jest kwadratem), Cu Czung-czy (429-500) (10) - obliczył objętość kuli, rozwiązywał równania kwadratowe i sześcienne, I Sin (683-727) (11) - prace z kombinatoryki oraz obliczenia kalendarzowe.

Średniowiecze to czas matematyki Bliskiego Wschodu. W Bagdadzie, za czasów kalifa al - Mamuna, syna Haruna al.-Raszida (763-809), powstał "Dom Nauki" skupiający znakomitych, nie tylko arabskich, uczonych. Wśród nich był Muhammad ibn Musa al-Chwarizmi (783-850) (12) - "ojciec" algebry, autor Kitab al.-garb wa-al.-muqabala; o dziele napisał, że jest to książka dotycząca al.-garb {algebra} i al.-muqabala, książka zwięzła zawierająca to, co w obliczaniu jest wnikliwe i ważne. (Radżi Rashed "Historia nauki arabskiej"). Pochodził z Chorezmu (dziś Uzbekistan). Na znaczku libijskim "Arabskie kulturalne osiągnięcia" (nazwa z katalogu znaczków Michla) (13) widzimy m.in. słowo ALGEBRA.

Z Chorezmu pochodził też al.-Biruni (973-1048) (14) - rozwiązywał równania st. 3, zajmował się rzutem stereograficznym, pewnikiem Euklidesa, interpolacją.

Al.-Farabi (875-950) (15) - zajmował się konstrukcjami geometrycznymi, pewnikiem Euklidesa. O liczbach mówił tak: Pod nauką liczb rozumiemy praktykę i teorię . Praktyka bada liczby w sprawach rynkowych i administracyjnych. Teoria bada liczby w sensie oderwanym od materii i tego co w nich poddaje się liczeniu. ("Encyklopedyczny słownik młodego matematyka"(wyd. w j. ros.).

Ibn-al.-Haitham (965-1039) - "ojciec" optyki (16). Pochodził z Basry (dziś Irak). Dowodził pewnika Euklidesa, liczył objętość metodą wyczerpywania.

Al.-Zarqali (1029-1087) (17) - autor "Toledańskich tablic planetarnych" - wpłynęły na rozwój trygonometrii. Na znaczku widzimy astrolabium zbudowane, według jego pomysłu, zgodnie z zasadami rzutu stereograficznego.

Uługbek (1394-1449) (18) - zajmował się równaniami st.3. Władca Samarkandy. Zbudował obserwatorium, skupił uczonych - "szkoła Uługbeka". Współtwórca tablic astronomicznych. Tekst na przywieszce: Nowe astronomiczne tablice - główna praca obserwatorium Uługbeka, wykład teoretycznych podstaw astronomii i wiadomości o obserwacjach gwiazd. Rysunek - sekstans położony w płaszczyźnie południka.

O szerokich zainteresowaniach wymienionych matematyków świadczą pominięte dodatkowe tytuły: astronom, lekarz, muzyk, filozof, geograf...

Znaczek z arabskimi osiągnięciami, taki sam jak (13), wydała jeszcze Poczta Iraku (19), Egiptu, Jemenu ... - otwarta książka oraz liczby 0, 1, 2,... przypominają, że to Arabowie przenieśli na Zachód z dalekich Chin papier (751) a z Indii pozycyjny system dziesiątkowy. Dzięki papierowi w bagdadzkim Domu Nauki masowo tłumaczono dzieła greckie na język arabski - po 300 latach tłumaczono je z języka arabskiego na język łaciński w szkole tłumaczy w Toledo, powstałej z inicjatywy Raymunda, arcybiskupa Toledo w latach 1126-1152.

Wschód to także inne spojrzenie na matematykę niż Platona, Arystotelesa (20) - spojrzenie, które Brachmagupta (598-660) wyraził słowami zwyczajna przyjemność z szaro-komórkowych ćwiczeń. Stąd Lilavatii Bhaskary (1114-1185). Stąd też opowieść Araba, który obdarował synów 1/2,1/3, 1/9 swoich 17. wielbłądów..., czy też legenda o wynalazcy szachów (21), który zaszachował władcę Indii swoją prośbą...

Na zakończenie krótko o współczesności. W 1913 r. ujawnił się młody, biedny indyjski matematyk Srinivasa Ramanujan (1887-1920) (22) wysyłając list z kilkoma wzorami matematycznymi do angielskiego matematyka G. H. Hardy'ego (1877-1947) - większość z nich była poprawna. Hardy sprowadził go do Cambridge.. Pozostawił około 4000 wzorów - nie potrafił wyjaśnić jak je odkrył. Mówił, że wzory "zsyła" mu we śnie bogini Namakkae! Poczta Indii wydała z nim trzy znaczki, z tego jeden wycofano (23) (brak nazwiska?). Na datowniku okolicznościowym powyżej liczby 751001 mamy jej zapis cyframi indyjskimi.

Qinglai Xiong (1893-1969) - członek Chińskiej Akademii Nauk, założyciel wydziałów matematyki na chińskich uniwersytetach. Zajmował się geometrią, równaniami różniczkowymi, mechaniką (24).

I jeszcze kongresy matematyczne (25, 26), zajęcia z matematyki (27, 28), wandalska tabliczka rachunkowa (29) z 493r. (katalog Michla) oraz... Donald w krainie matematyki - spotkanie z Pitagorasem (30) (błąd projektanta - wśród liczb jest zero, które pojawiło się w krainie matematyki blisko 1000 lat później).

---